Priorytety legislacyjne ZMP w 2020:

• obrona dochodów jednostek samorządu terytorialnego
• zagwarantowanie samorządom możliwości realizowania obowiązków dotyczących przeprowadzenia wyborów
  na Prezydenta RP zgodnie z Konstytucja RP oraz w sposób gwarantujący obywatelom bezpieczeństwo zdrowotne
• zwiększenie części oświatowej subwencji ogólnej
• ograniczanie skutków pandemii COVID 19
• zmiany w zasadach prowadzenia polityki rozwoju i aktualizacja polityki miejskiej 
• wprowadzanie rozwiązań prawnych umożliwiających sprawną realizację usług infrastrukturalnych, społecznych i administracyjnych, a w szczególności z zakresu gospodarki odpadami, transportu, budownictwa mieszkaniowego, oświaty, ochrony zdrowia

Przedstawiciele Związku brali aktywny udział w pracach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, w procesie legislacyjnym w Sejmie i Senacie, na poziomie Kancelarii Prezydenta RP oraz w Radzie Dialogu Społecznego.

Propozycje projektów ustaw:

1. projekty i założenia rozwiązań ustawowych w zakresie finansów samorządowych;
2. projekty zmian w ustawach ustrojowych;
3. zaktualizowany projekt ustawy regulującej w przejrzysty, sprawiedliwy sposób zasady wynagradzania osób pełniących funkcje z wyboru albo powołania w JST;
4. założenia projektu ustawy o rozwoju miast i polityce miejskiej.

Inne działania Związku:

• Związek przedstawił zaktualizowany Raport o stanie finansów JST, wspierając merytorycznie projekty dotyczące dochodów JST, zgłaszane w Senacie;
• w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego uzgodniono przedłużenie w roku 2021 terminu uchwalenia budżetu JST oraz rozluźnieniu reguły wydatkowej w latach 2021 i 2022;
• Senat przyjął projekt ustawy eliminujący możliwość zawieszenia przez prokuratura w czynnościach prezydentów i burmistrzów (casus Niepołomic).

Tarcze antykryzysowe COVID 19
Spośród wielu uwag zgłaszanych przez ZMP do kolejnych ustaw antykryzysowych uwzględniono m.in. propozycje rozluźnienia reguły zrównoważenia budżetu z art. 242 ufp w roku bieżącym oraz wyraźnego zwiększenia zdolności kredytowej, zarówno w odniesieniu do ubytków dochodowych w tym roku jak i na stałe (wskaźnik w art. 243). Uelastyczniono wydatki z tzw. korkowego oraz zapewniono dodatkowe środki z tytułu gospodarowania mieniem Skarbu Państwa. Wprowadzono także możliwość wcześniejszych transferów rat subwencji ogólnej. Udało się również przekonać stronę rządową i parlamentarzystów do wprowadzenia rozwiązań prawnych umożliwiających wójtom, burmistrzom i prezydentom miast, w okresie epidemii, dokonywanie samodzielnie zmian w budżetach gmin (bez udziału organu stanowiącego). Sukcesem zakończyły się też starania ZMP dotyczące wydłużenia terminów na podjęcie przez organy stanowiące JST w 2020 roku uchwał w sprawie absolutorium oraz składania raportu o stanie gminy o 60 dni.

ZMP przyczynił się do wycofania niekorzystnych dla samorządów przepisów ingerujących w autonomię samorządów w kształtowaniu zatrudnienia i wysokości płac (chodziło o rozwiązanie umożliwiające Radzie Ministrów ingerowanie w zatrudnienie w JST, w tym także zwalnianie pracowników lub obniżanie urzędnikom samorządowym wynagrodzenia).

Związek walczył o pieniądze na oświatę. ZMP wielokrotnie podkreślał, że konieczne jest w Polsce zwiększenie nakładów na oświatę, które spadają zarówno w relacji do łącznych wydatków budżetu państwa jak i do PKB. W opinii ZMP, subwencja oświatowa dla samorządów powinna pokrywać co najmniej wszystkie wydatki płacowe dla nauczycieli i pracowników obsługi administracyjno–finansowej szkół i przedszkoli. 

Z inicjatywy ZMP Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego powołała specjalny zespół do spraw monitorowana finansowania oświaty.

Związek ponadto podjął działania na rzecz zmiany warunków korzystania z Funduszu Inwestycji Lokalnych 2020, a także bardzo aktywnie uczestniczył w pracach nad nowelizacją ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, w której należne miejsce uzyskały miejskie obszary funkcjonalne i porozumienia terytorialne. 

W minionym roku Związek przedstawił zestaw poprawek do pakietu ustaw mieszkaniowych, a także poparł poprawki zgłaszane przez miasta podczas prac w Senacie. Większość z nich została uwzględniona w trakcie procesu legislacyjnego, co ułatwi miastom realizację budownictwa mieszkaniowego, między innymi dzięki poprawie warunków pozyskiwania środków na budowę nowych lokali oraz wsparcia budow­nictwa na wynajem.

Szczegółowe zestawienie działań legislacyjnych ZMP w 2020 roku - w załączeniu.