Wczoraj, 4 października odbyło się w tej sprawie spotkanie ministrów spraw wewnętrznych administracji, aktywów państwowych oraz RCL z przedstawicielami ogólnopolskich organizacji szczebla gminnego.
Strona rządowa przedstawiła tezy ustawy, która miałaby regulować zasady sprzedaży węgla przez samorządy. Poniżej przedstawiamy te Tezy oraz inną propozycję przewidującą sprzedaż węgla wyłącznie przez podmioty gospodarcze, zarówno komunalne jak i inne, które posiadają infrastrukturę umożliwiającą sprzedaż węgla.
Prosimy Państwa o odniesienie się do tych propozycji. Niestety nie ma na to wiele czasu, bowiem może się okazać, że strona rządowa przedstawi projekt ustawy nawet za kilkanaście godzin. Dlatego prosimy o przesyłanie opinii, propozycji, komentarzy na temat rządowego projektu do 5 października do godz. 16.00 na adres - marek.wojcik@zmp.poznan.pl.
Wariant proponowany przez stronę samorządową
Sprzedaż węgla wyłącznie przez podmioty gospodarcze, zarówno komunalne jak i inne, które posiadają infrastrukturę umożliwiającą sprzedaż węgla.
Zadanie samorządów: zebranie od mieszkańców zapotrzebowania na węgiel, wybór podmiotu gospodarczego, który w jego imieniu odbiera węgiel z punktów dystrybucyjnych, a następnie sprzedaje go mieszkańcom po cenie ustalonej z samorządem.
Takie rozwiązanie przyśpieszy proces, gdyż dystrybucja odbędzie się za pośrednictwem profesjonalnego przedsiębiorcy, który zna przedmiotowy rynek i działa zgodnie wypracowanymi procedurami. Przekazanie tego uprawnienia w zarząd instytucji niezwiązanych dotychczas z rynkiem pośrednictwa handlowego (w tym tak szczególnej branży jak sprzedaż węgla) zdeterminuje powstanie poważnych opóźnień w realizacji tego zadania. Ponadto jednostki samorządu terytorialnego nie posiadają infrastruktury technicznej, parku maszynowego, czy odpowiednio dozorowanych terenów, które zapewniłyby właściwe przechowywanie, sprzedaż i transportowanie węgla do odbiorcy końcowego. Wybór podmiotu gospodarczego do realizacji ww. zadania powinien następować z wyłączeniem stosowania ustawy prawo zamówień publicznych.
Tezy projektu ustawy - zakup węgla
Propozycja rządowa
Wersja 4 października 2022 r.
Propozycje rządowe |
Zagrożenia, wątpliwości zgłaszane przez stronę samorządową |
Udział w programie zakupu węgla jest dla gmin nieobowiązkowy. |
Należy wyraźnie wskazać przepis, że będzie to zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej - fakultatywne. |
Deklaracja wyłączenia stosowania trybu zamówień publicznych. |
Konieczność precyzyjnego uregulowana trybu zamówień publicznych. |
Gminy mają za zadanie zebrać od mieszkańców zapotrzebowanie na węgiel, kupić go od importera wskazanego przez rząd i dostarczyć do mieszkańca. |
W przypadku wielu form organizacyjno – prawnych (np. zakładów budżetowych) |
Gminy otrzymują węgiel po niskiej cenie, |
Kwestia braku możliwości funkcjonowania wójta w podmiocie prowadzącym działalność gospodarczą. W przypadku określenia kwoty, która ma pokryć koszt sprzedaży węgla przez gminę w sposób sztywny istnieje ryzyko, że przedmiotowa sprzedaż będzie generowała stratę dla jst. Należy w tym miejscu dookreślić kwestię odpowiedzialności za jakość surowca. Kto będzie za nią odpowiadał? Powinien istnieć certyfikat jakości opału dostarczonego przez stronę rządową. |
Sprzedaż węgla mogłyby prowadzić wszystkie jednostki organizacyjne gminy, bez względu na ich status formalno – prawny. |
Nie wiadomo, jak będzie opłacana akcyza (niejasne kwestie rozliczeń podatkowych). Powinna zostać uregulowana także kwestia dokumentacyjna – jakie dokumenty będą wystawiane przez gminę na rzecz osoby uprawnionej do odbioru węgla? |
Węgiel mogłaby kupić osoba, której przyznano dodatek węglowy. |
Konieczność precyzyjnego i przejrzystego uregulowania przepisów „wrażliwych” (głównie w obszarach: zamówienia publiczne, działalność gospodarcza podmiotów publicznych, rozliczenia finansowe). Zagrożenia ukaraniem |
Kilkadziesiąt dużych składów opału (punktów dystrybucyjnych rozsianych po całym kraju, skąd gminy mogłyby poobierać węgiel (kilkadziesiąt do 100 km do gminy). |
Działalność gospodarcza jest poza sferą usług publicznych, powinno się zatem zmienić przepisy w zakresie rozszerzenia katalogu działalności gospodarczej prowadzonej przez gminy poza sferą usług publicznych (ustawa o gospodarce komunalnej). |
Gminy miałyby wydłużony okres zapłaty za węgiel do 1 – 2 miesięcy od daty kupna |
Jakie gwarancje odpowiedniej jakości węgla kupowanego przez samorządy. Powinno się ustalić minimalnie okres dwóch miesięcy. Należy zauważyć, że jest to koniec roku budżetowego, kiedy gminy kończą zadania inwestycyjne, wydatkując tym samym znaczne środki, których zabraknie na zakup węgla. |
Ustala się górny limit ilości węgla zakupionego przez mieszkańca w wysokości do 2 ton. |
Jednostki samorządu terytorialnego nie mają narzędzi, które umożliwiłyby im weryfikację zasadności deklarowanego zapotrzebowania na węgiel. Istnieje zatem ryzyko, że rozwinie się niekontrolowany rynek odsprzedaży surowca w cenie zbliżonej do aktualnych, spekulacyjnych cen. Musi być zatem wskazany limit sprzedaży surowca. Zadania, które może realizować samorząd poza sferą usług publicznych są określone w ustawie o gospodarce komunalnej, więc należałoby rozszerzyć ten katalog o możliwość sprzedaży węgla. |
Konieczność weryfikacji przez RIO projektowanych przepisów ustawy, |
