Tematem przewodnim tegorocznego Kongresu były wyzwania przyszłości. Jak im sprostać? Jakie wysiłki powinniśmy podjąć w tym kierunku? Czego nam dziś w tym kontekście brakuje?
Tegoroczne spotkanie tradycyjnie otworzył inicjator Kongresu Obywatelskiego, Prezes Zarządu Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, dr Jan Szomburg. Mając na uwadze sytuację, w jakiej dziś się znajdujemy, w wystąpieniu nie zabrakło wątków dotyczących pandemii. - Nie wiemy kiedy pandemia się skończy i jak się skończy. Ale już dziś czujemy, że jest ona dla nas – i będzie – wielką lekcją. Będzie miała sens, jeśli nas czegoś nauczy. Być może tej nauki potrzebujemy, by w przyszłości móc sprostać innym, jeszcze poważniejszym wyzwaniom, jak np. zmiany klimatu – powiedział.
Dr Jan Szomburg nawiązał do ostatniego sukcesu Igi Świątek, która choć uprawia sport indywidualny, to jednak na każdym kroku podkreśla, jak ważny jest dla niej jej zespół. -Jaka Polska sprosta wyzwaniom teraźniejszości i przyszłości? Taka, która umie myśleć i działać nie tylko indywidualnie, ale też zbiorowo. Dlatego przemyślmy dziś, jak stworzyć Zespół Polska – podsumował.
Tegoroczny Kongres Obywatelski otworzyła debata pt. Państwo – biznes – społeczeństwo, razem wobec wyzwań przyszłości. Jan F. Staniłko, Zastępca Dyrektora Departamentu Innowacji w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii przekonywał, że przeprowadzanie wielkich zmian to proces społeczny, a my – jako społeczeństwo – niezmiennie od stuleci się kłócimy. Dlatego też więcej zgody, wzajemnego zaufania zwiększy nasze szanse na przejście przez proces zmian „suchą stopą”. Z kolei Brunon Bartkiewicz, Prezes Zarządu ING Banku Śląskiego przekonywał, że osiągnięcie celów długofalowego rozwoju musi zacząć się od edukacji. Powiedział też, że naszą odpowiedzią na świat „VUCA” (volatility, uncertainty, complexity, ambiguity – zmienny, niepewny, złożony, niejednoznaczny) musi być inna „VUCA” – vision, unity, communication, ambition, czyli: wizja, jedność, komunikacja oraz ambicja. Dr Justyna Glusman, Dyrektor Koordynator ds. zrównoważonego rozwoju i zieleni m.st. Warszawy wskazywała natomiast na to, że „potrzebujemy wspólnoty celów na poziomie państwa, samorządów oraz zróżnicowanego społeczeństwa – to bardzo duże wyzwanie, bez którego nie osiągniemy celów, które deklarujemy, że chcemy osiągnąć”. Edwin Bendyk, Prezes Fundacji Batorego zwracał uwagę, że w perspektywie przyszłych wyzwań i strategicznych celów musimy patrzeć na sytuację demograficzną. - Czy w sytuacji kurczących się zasobów ludzkich, zasobów pracy jesteśmy w stanie przeprowadzić tego rodzaju transformację technologiczną, o jakiej rozmawiamy? – pytał.
Podczas kongresu odbyły się trzy sesje tematyczne:
Siła technologiczna – czyli polskie być albo nie być?
Siła lokalności dla budowy Europejskiego Zielonego Ładu
Polskie miasta wobec wyzwań przyszłości.
Marta Bejnar-Bejnarowicz, Prezeska Kongresu Ruchów Miejskich oraz radna miasta Gorzów Wielkopolski zwracała uwagę na to, że „potrzebujemy wysokiej jakości włodarzy, rozumiejących problemy mieszkańców oraz ich skalę”. Wskazywała też, że „nie wolno lekceważyć nastrojów społecznych”. Przestrzegała przed taką reakcją na pandemię, która ograniczałaby mechanizmy partycypacyjne, włączające mieszkańców w decydowanie o miastach. Renata Calak, Dyrektor Departamentu Strategii w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, mówiła, że inteligentne, zielone, sprawiedliwe i odporne miasta są dziś odpowiedzią na stojące przed nami cywilizacyjne wyzwania i problemy. Krótko zarysowała również założenia Krajowej Polityki Miejskiej, która jest właśnie w ostatniej fazie przygotowań. Odnosząc się do trwającej pandemii, dr Karol Janas, Kierownik Obserwatorium Polityki Miejskiej mówił, że „przewidywanie skali i czasu trwania obecnego kryzysu to ciągle wróżenie z fusów – mamy za mało danych, potrzebna jest większa perspektywa”. Zachęcał też, aby w strategicznym myśleniu o miastach nie popaść w skrajność, patrząc wyłącznie perspektywą pandemii. Trendy demograficzne, gospodarcze czy klimatyczne pozostaną nie mniej ważne. Na te ostatnie wyzwania wskazywał szczególnie mocno Marcin Krupa, Prezydent Miasta Katowic, który zauważył, że podporządkowanie działań rozwojowych w miastach wyzwaniu zmian klimatu powinno być dzisiaj priorytetem.
Zapis wideo z całego XV Kongresu Obywatelskiego dostępny jest na kanale YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=iiDbaMjhJYw
