Kolejne trzy nowe miasta w Związku Miast Polskich

Opublikowano: 09.07.2021
352.jpg
Związek miast Polskich liczy już 352 miasta! To najwięcej w jego powojennej historii. Zarząd Związku na swoim posiedzeniu 9 lipca br. przyjął do grona ZMP Sulejów, Opoczno i Nowy Dwór Mazowiecki.

Nowy Dwór Mazowiecki to miasto nowoczesne, bezpieczne, atrakcyjne dla mieszkańców, inwestorów i turystów, miasto rozwijającej się gospodarki wykorzystującej doskonałe powiązania komunikacyjne, w tym lotnisko wraz z otaczającymi je terenami, malowniczo położone w widłach Narwi i Wisły z kompleksem zabytkowo-fortecznym Modlin Twierdza stanowiącym unikalne tło dla spotkań ludzi biznesu i nauki oraz organizowania wypoczynku i uprawiania różnych dyscyplin sportowych – czytamy w Strategii rozwoju miasta.

Nowy Dwór Mazowiecki położony jest niemalże w samym sercu Polski. Od stolicy kraju dzieli go zaledwie trzydzieści kilometrów. Warto jednak pamiętać, że wiele z kart ponad sześćsetletniej historii miasta zapisali przedstawiciele innych niż polska narodowości, kultur i religii. Szczególną rolę w dziejach Nowego Dworu odegrali, żyjący tu na przestrzeni lat, Żydzi, Rosjanie i Niemcy.

Już ponad 600 lat minęło od kiedy Nowy Dwór Mazowiecki otrzymał prawa miejskie z rąk Księcia Mazowieckiego Ziemowita III, za panowania Ludwika Węgierskiego. Wcześniejsza historia miasta nie jest niestety do końca poznana. Nie zachowały się bowiem dokumenty, które w sposób nie pozostawiający wątpliwości wskazywałyby na konkretną datę utworzenia grodu. Nowy Dwór najprawdopodobniej został utworzony przed rokiem 1233, jego założycielem był Konrad I Mazowiecki. Znaczącą datą dla miasta jest rok 1374. W tym roku bowiem, 29 czerwca w Rawie, Książe Mazowiecki Ziemowit III, nadał prawa miejskie tzw. chełmińskie Nowemu Dworowi. Od roku 1421 Nowy Dwór niejednokrotnie zmieniając właścicieli, sukcesywnie ulegał zubożeniu i degradacji. Przyczyną tego były liczne wylewy obu rzek, zarazy, głód, a także działania wojenne i rozgrabianie miasta. Miasto spadło do rangi wsi tuż po potopie szwedzkim, a następnie stało się nawet folwarkiem. Ponownie prawa miejskie Nowemu Dworowi nadał książę Stanisław 20 czerwca 1782 r.

W końcu XIX wieku, w wyniku wybudowania linii kolejowej nastąpiło ożywienie gospodarcze. Zaczęły powstawać pierwsze zakłady przemysłowe, fabryki i usługi. Powstała Fabryka Krochmalu, fabryka Wyrobów Fajansowych oraz fabryka dykty. W mieście były dwa tartaki a na początku wieku XX powstał młyn parowy i fabryka guzików z masy perłowej, browar i dwie wędliniarnie.

Życie w Nowym Dworze nie było jednak beztroskie, miasto wielokrotnie nawiedzały różne nieszczęścia i klęski. Najczęstszymi, z racji usytuowania miasta były powodzie. Także to co pierwotnie stało się bodźcem rozwoju miasta – modlińska twierdza, w burzliwych dziejach początku XX wieku stało się źródłem nieszczęść jego mieszkańców. Miasto stało się ofiarą działań wojennych związanych z obroną twierdzy i jej przechodzeniem z rąk do rąk walczących ze sobą armii.

W roku 1952 Nowy Dwór Mazowiecki otrzymał status miasta powiatowego. Z prowincjonalnego ośrodka miejskiego wyrósł na znaczący ośrodek gospodarczy, kulturalny i turystyczny w województwie.


Opoczno położone jest na południowo-wschodnim skraju województwa łódzkiego, w powiecie opoczyńskim. Zbiegają się tutaj granice trzech województw: łódzkiego, mazowieckiego i świętokrzyskiego. Cały obszar gminy położony jest w dorzeczu Wisły. Największą rzeką opoczyńskiego jest Drzewiczka, prawy dopływ Pilicy. Ziemia Opoczyńska to region kulturowy położony na styku historycznych krain Mazowsza, Małopolski i Ziemi Łęczycko – Sieradzkiej. Posiada elementy wspólne dla tych regionów, lecz wyróżnia się od innych grup etnicznych oryginalną gwarą, strojem, muzyką, rękodziełem.

W gminie Opoczno występują miejsca dawnej eksploatacji surowców budowlanych. Na lokalne potrzeby wydobywano tu piaski, żwiry, kamień wapienny. Najistotniejsze, w historii i obecnie, dla opoczyńskiego przemysłu złoża ogniotrwałych iłów doggeru i liasu, z których wytwarza się płytki ceramiczne, wyroby ogniotrwałe i zaprawy, wydobywane są poza granicami gminy. Jednak to właśnie w Opocznie w 1880 roku uruchomiono produkcję płytek ceramicznych, dziś znanych pod marką „Opoczno” lub „Opoczno S.A.”

Dziś gmina liczy 35 275 mieszkańców, z czego 22 031 (62,45 %) mieszka w Opocznie, a 13 244 (37,55 %) na obszarze wiejskim.

W wielowiekowym mieście Opocznie do dzisiaj zachowały się zabytkowe budowle, ciekawe kapliczki, pamiątkowe płyty, pomniki, nagrobki, które świadczą o bogatej przeszłości i świetności miasta oraz są świadkami dawno zapomnianej historii.

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są m.in: śródmieście miasta, zespół kościoła parafialnego pw. św. Bartłomieja, zamek (obecnie muzeum), zespół dworski „starostwo” z dworem, oranżerią, spichrzem (lamusem), dwoma czworakami i parkiem, a także dom „Esterki” (obecnie Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna) oraz nowy cmentarz żydowski w Opocznie.


Sulejów to miasto położone na terenie powiatu piotrkowskiego w południowo- wschodniej części województwa łódzkiego. Mieszka tu ponad 16 tysięcy mieszkańców.

Sulejów należy do najstarszych osad nad Pilicą. Według podania nazwę swą zawdzięcza Sulejowi, który w XI wieku miał tu ojcowiznę. Pierwsza historyczna wzmianka o Sulejowie pochodzi z roku 1145. W 1176 roku książę Kazimierz Sprawiedliwy osadził na ziemi sulejowskiej francuskich cystersów i nadał im wszystkie dobra. Z czasem, m.in. dzięki przywilejom nadawanym przez kolejnych władców, tutejsi cystersi zbudowali wielką potęgę ekonomiczną. Nie przekładało się to jednak na wzrost znaczenia przyklasztornej osady, która prawa miejskie uzyskała pomiędzy rokiem 1279 a 1296. Prawa miejskie zostały potwierdzone w 1308 r. przez Władysława Łokietka. W roku 1870 Sulejów został pozbawiony praw miejskich - odzyskał je dopiero w 1927 r.

W latach 1793-1809 Sulejów był miastem granicznym, bowiem przez środek miasta, wzdłuż Pilicy przebiegała granica pomiędzy Prusami i Austrią ustanowiona przez zaborców po rozbiorach Polski.

Lokalna gospodarka odrodziła się w końcu XIX w. Sulejów stał się wówczas ważnym ośrodkiem przemysłu wapienniczego i drzewnego, zaopatrując w materiały budowlane szybko rozwijającą się Łódź. W 1901 roku rozpoczęło działalność przedsiębiorstwo „Kopalnie i piece wapienne Sulejów", zajmujące się przemysłowym wypalaniem wapna. Rok później uruchomiono kolejkę wąskotorową z Piotrkowa Tryb. do Sulejowa, która zapewniła doskonały dostęp do wielu rynków zbytu. Jej budowa pochłonęła aż 343 993 ruble i 71 kopiejek, a jej rozpoczęcie wymagało osobistej zgody cara Mikołaja II.

Okres intensywnego rozwoju w tragiczny sposób przerwał wybuch II wojny światowej. W wyniku bombardowań w dniach 4-6 września 1939 roku zginęło co najmniej 800 osób, a większość budynków została zniszczona.

W Sulejowie realizowano zdjęcia m.in. do takich filmów i seriali telewizyjnych jak: „Potop”, „Wierna rzeka”, „Pan Wołodyjowski”, „Janka”, „Prywatne śledztwo”, „Naznaczony”.

Dwie najważniejsze atrakcje przyrodniczo-turystyczne Sulejowa to powstały w 1994 roku Sulejowski Park Krajobrazowy i Zalew Sulejowski. Sulejowski Park Krajobrazowy (SPK) obejmuje fragment rzeki Pilicy, Zbiornik Sulejowski oraz najbardziej cenne przyrodniczo tereny przyległe.

Zalew Sulejowski to sztucznie utworzony zbiornik wodny o powierzchni 27 km². Jezioro powstało w latach 1969–1974 w wyniku przegrodzenia rzeki Pilicy w okolicy miejscowości Smardzewice. Powstała tam betonowo-ziemna zapora o długości 1200 m i wysokości 16 m, która przyczyniła się do powstania zbiornika o powierzchni 2700 ha. Zasilany jest przez dwie rzeki: Pilicę i Luciążę. Jezioro znajduje się w granicach Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. Oprócz funkcji retencyjnej i energetycznej zbiornik wykorzystywany jest do hodowli ryb, ochrony przeciwpowodziowej oraz do celów rekreacyjnych. Umożliwia uprawianie sportów wodnych, głównie żeglarstwa, kajakarstwa i windsurfingu. Jest celem weekendowych wycieczek wielu mieszkańców Łodzi i Warszawy, znajdują się nad nim liczne ośrodki wypoczynkowe i kilka portów jachtowych.

Zdjęcia - strony internetowe Urzędów Miast.

Partnerzy