O zmiany w zasadach realizacji projektów i dyskusję w tej sprawie na Komisji Wspólnej 27 kwietnia apelowali przedstawiciele strony samorządowej KWRiST.

Przez ostatnie miesiące sytuacja w Polsce (i nie tylko) zmieniła się diametralnie. Realizację projektów zgłoszonych w ubiegłorocznym, pierwszym naborze wniosków utrudnia związana z wojną na Ukrainie inflacja czy gwałtowny wzrost cen materiałów budowlanych. Problemem jest również odpływ pracowników budowlanych z Ukrainy, którzy wrócili do swojego kraju bronić ojczyzny. 

Dlatego strona samorządowa zaproponowała, by rząd przyjął zmiany w „Polskim Ładzie” dotyczące:

• wydłużenia ważności promes udzielonych przez BGK w ramach I naboru wniosków,
• wprowadzenia możliwości zawierania umów po rozstrzygnięciu częściowym przetargów na określone etapy czy elementy całości zadania objętego promesą
• wprowadzenie zmiany w częstotliwości płatności za realizację inwestycji
• wprowadzenie możliwości ograniczenia zakresu zadania objętego uzyskaną promesą

Promesy ważne do 18 sierpnia br.

Pierwszy wniosek, dotyczący wydłużenia ważności promes został spełniony.

- To rozwiązanie, na które czekało bardzo wiele samorządów w Polsce. Da to możliwość ponownego otwarcia przetargów – powiedziała prezes BGK i dodała, że rozwiązanie wydłużające ważność promes do 18 sierpnia br. zostało już przyjęte 26 kwietnia br. uchwałą Rady Ministrów.

Wnioski trudne do spełnienia

Jako niewykonalną określiła natomiast samorządową propozycję podniesienia wartości promesy ze względu na wzrost cen materiałów budowlanych i usług. Trzeba by bowiem ponownie ocenić, w którym przypadku promesy powinny być podwyższone i na jakich zasadach, a w I naborze samorządy zgłosiły aż 4040 inwestycji. Budżet tych inwestycji wynosi 24 mld zł, a po korekcie wzrósłby do nieznanej kwoty, niezaplanowanej w budżecie. Prezes Daszyńska-Muzyczka zaproponowała więc, by samorządy ponownie zgłaszały w kolejnym naborze wniosków projekty niemożliwe do realizacji za pierwotną kwotę.

Negatywnie odniosła się również do wniosku o częstsze przekazywanie płatności - program jest tak skonstruowany, że wykonawcy na podstawie promesy zaciągają kredyty w bankach komercyjnych czy spółdzielczych i mogą się z nimi umówić na płatności w ratach.

- To szansa na dobre gospodarowanie środkami, które są w Polsce do realizowania inwestycji (...) Przygotowany system ma poruszyć efektywność wykorzystania pieniędzy, które są dzisiaj w systemie finansowo-bankowym. Mamy ogromną nadpłynność - łącznie z depozytami komercyjnymi mamy 1,1 - 1,2 biliona zł leżących w sektorze bankowym, pieniędzy nie wykorzystywanych efektywnie - wyjaśniała.

Strona samorządowa zaproponowała też inne rozwiązanie - wprowadzenie możliwości ograniczenia zakresu inwestycji objętej uzyskaną promesą, np. by gmina mogła wybudować 7 zamiast zaplanowanych 8 km drogi, w związku ze wzrostem cen.

To byłoby bardzo trudne i wymagające ogromnego nakładu pracy, obciążające komisję konkursową przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, uważa prezes BGK. Musiałaby ona ponownie ocenić wszystkie wnioski, a to nie przyspieszyłoby procesu inwestycyjnego. Dodatkowo komisja ma kolejne zadania, związane z oceną wniosków z 2 naboru, a następnie - wniosków składanych przez gminy popegeerowskie i gminy uzdrowiskowe.

- Każda zmiana tworzy precedens – powiedziała prezes BGK, zadeklarowała jednak, że przedstawi wniosek w KPRM, by podjąć próbę znalezienia rozwiązania tej kwestii.

Sekretarz strony samorządowej, Marek Wójcik po raz kolejny zaapelował do rządu o współpracę. Jak powiedział, dopiero podczas Komisji Wspólnej samorządowcy dowiedzieli się, że rząd zmienił ten program Polski Ład. A przecież każda zmiana tak ważnego dla JST programu powinna być ze stroną samorządową przynajmniej konsultowana. 

Ustalono też, że prezes Daszyńska-Muzyczna weźmie udział w najbliższym Zespole ds. Infrastruktury, który odbędzie się 2 dekadzie maja, by odpowiedzieć na kolejne pytania i wątpliwości strony samorządowej związane z programem.

hh