1. Związek Miast Polskich, współdziałając z innymi ogólnopolskimi organizacjami samorządowymi w ramach Strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, doprowadził do uwzględnienia w przyjętych przez Parlament 28 grudnia br. przepisach, których celem jest zablokowanie podwyżek cen energii elektrycznej w 2019 r., sytuacji JST i podmiotów komunalnych. Stało się to w ostatnich dwóch dniach, ponieważ jeszcze w skierowanym do Sejmu w dniu 21 grudnia rządowym projekcie ustawy (druk 3112) problem ten nie był uwzględniony. Dopiero autopoprawka rządowa z dnia 27 grudnia (druk 3112 a) zawierała projekt stosownych regulacji. Tekst ostatecznie przyjęty (poniżej) w uchwalonej ustawie, odnoszący się do zawartych już umów, jest jeszcze inny, zatem można przyjąć, iż powstał podczas prac legislacyjnych w dniu posiedzenia Sejmu. W trakcie tych prac Związek był - jako jedyna organizacja pozarządowa - reprezentowany (przez pełnomocnika Zarządu ds. legislacyjnych), jednak nie mieliśmy żadnych realnych możliwości konsultacji kolejnych wersji proponowanych przepisów.

2. Kancelaria Prezydenta RP informuje, że w wyniku wejścia w życie ustawy z 28 grudnia, podpisanej dziś przez Pana Prezydenta, "ceny energii w 2019 r. zostają ustalone na poziomie taryf i cenników sprzedawców obowiązujących 30 czerwca 2018 r. Umowy na dostawy w 2019 r., o ile zakładają wzrost cen w stosunku do poprzedniej umowy danego podmiotu, do 1 kwietnia 2019 r. będą musiały być skorygowane do poziomu z połowy 2018 r., z mocą od 1 stycznia 2019 r."

3. Nawet gdyby przepisy te nie zostały przyjęte, na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego i ustawy Prawo zamówień publicznych przysługuje nam prawo żądania zmiany warunków umów zawartych do tej pory, choć procedury przewidziane w tych regulacjach mogą być uciążliwe, w tym wymagać postępowań sądowych. Jednak zaproponowane przez rząd w autopoprawce zmiany wychodzą naprzeciw naszemu postulatowi, ponieważ obligują producentów i dostawców energii elektrycznej do zmiany cen i taryf.

4. Przyjęta ustawa nakłada na przedsiębiorstwa energetyczne jednostronny obowiązek korekty taryf i cenników najpóźniej do dnia 1 kwietnia 2019 roku, ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2019 roku. W przypadku niezrealizowania tego obowiązku przedsiębiorstwu energetycznemu grozi wysoka kara administracyjna. Przepisy te nie przewidują możliwości negocjacji ani odwołań ze strony JST. W najbliższych dniach przekonsultujemy tę sytuację z naszymi prawnikami i podejmiemy stosowne działania.

5. Przyjęte w ustawie z 28 grudnia rozwiązania odnoszą się w znacznej części tylko do roku 2019, zatem nie rozwiązują sytuacji w kolejnych latach.

6. Aktualne pozostają ustalenia z naszego spotkania z Prezesem URE i Wiceministrem Energii z dnia 19 grudnia br. W szczególności - w świetle danych przedstawionych nam podczas tego spotkania przez Prezesa URE, potwierdzonych następnie w ogłoszonym przez niego komunikacie z dnia 20 grudnia - wyrażamy nadzieję, że konsekwentnie zostaną przeprowadzone do końca zarówno jego własne postępowania kontrolne dot. taryf i cen energii, dyktowanych JST w 2018 r. jak i postępowania wyjaśniające Prokuratury, wszczęte na wniosek Prezesa URE.

Związek będzie nadal monitorował sytuację i podejmował niezbędne działania w obronie interesów miast i ich mieszkańców.

Poznań, 30 grudnia 2019 r.

(-) Andrzej Porawski
dyrektor Biura ZMP

Wyciąg z ustawy z dnia 28 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (wg druku sejmowego 3113 oraz druku senackiego 1066):
(...)
Art. 5. 1. W 2019 r. ceny i stawki opłat zawarte w taryfie lub zbiorze cen i stawek opłat za energię elektryczną opracowywanym przez przedsiębiorstwo energetyczne i wprowadzanym jako obowiązujący dla określonych w nim odbiorców, zwanym dalej „cennikiem energii elektrycznej”, przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się:
1) przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej – określa się w wysokości nie wyższej niż ceny i stawki opłat brutto stosowane w dniu 31 grudnia 2018 r., uwzględniając zmniejszenie stawek opłaty przejściowej, o której mowa w art. 11b ust. 1 ustawy zmienianej w art. 2;
2) obrotem energią elektryczną – określa się w wysokości nie wyższej niż ceny i stawki opłat brutto stosowane w dniu 30 czerwca 2018 r., uwzględniając zmniejszenie stawki podatku akcyzowego na energię elektryczną, o której mowa w art. 89 ust. 3 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
2. W przypadku gdy przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ceny i stawki opłat w taryfie lub cenniku energii elektrycznej na 2019 r. zostały ustalone na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, przedsiębiorstwo energetyczne, w terminie do dnia 30 stycznia 2019 r., wystąpi do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, zwanego dalej „Prezesem URE”, z wnioskiem o zmianę taryfy lub uwzględnia w cenniku energii elektrycznej ceny i stawki opłat, ustalone zgodnie z ust. 1.
3. Przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane do uwzględnienia cen i stawek opłat, o których mowa w ust. 1, w rozliczeniu z odbiorcą za okres od dnia 1 stycznia 2019 r.
Art. 6. 1. Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, które po dniu 30 czerwca 2018 r. zawarło umowy sprzedaży energii elektrycznej lub umowy kompleksowe:
1) z ceną lub stawką opłaty wyższą od ceny lub stawki opłaty wynikającej z ostatnio obowiązującej umowy, albo
2) po raz pierwszy z odbiorcą końcowym, z ceną lub stawką opłaty wyższą niż cena lub stawka opłaty wskazana w taryfie lub cenniku energii elektrycznej, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2
– jest obowiązane do zmiany warunków tej umowy nie później niż do dnia 1 kwietnia 2019 r., ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2019 r.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, zmiana warunków umowy następuje poprzez zmianę ceny energii elektrycznej, na cenę nie wyższą niż wskazana w taryfie lub cenniku energii elektrycznej, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2.
(...)
Art. 18. 1. Karze pieniężnej podlega ten, kto:
1) nie przestrzega obowiązków, o których mowa w art. 5;
2) nie przestrzega obowiązków, o których mowa w art. 6;
(...)
Art. 21. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia 1 stycznia 2019 r.