Podczas posiedzenia w Poznaniu 19 lutego 2015 roku członkowie Zarządu ZMP negatywnie zaopiniowali m.in. projekt ustawy o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych przygotowany przez ugrupowanie KUKIZ’15, który ma na celu usunięcie gabinetów politycznych przy wójtach, burmistrzach, prezydentach.

Możliwość zatrudnienia w urzędach gmin osób na stanowiskach doradców i asystentów pojawiła się w nowej ustawie o pracownikach samorządowych z 21 listopada 2008 roku. W dyskusji podkreślano, że zatrudnianie na tych stanowiskach jest tylko możliwością, a nie obowiązkiem ustawowym. Przedstawiciele miast zwracali uwagę, że wątpliwości budzi podana w projekcie informacja, że w samorządach zatrudnionych jest nawet 10 tysięcy osób na tych stanowiskach. W ich opinii sytuacja ma miejsce głównie w dużych miastach. Na przykład w Urzędzie Miasta Krakowa doradcy sprawują funkcje eksperckie i są zatrudniani, aby zajmować się określoną - istotną w danym momencie z punktu widzenia miasta – problematyką, np. polityką senioralną czy zagadnieniami jakości powietrza. Rozwiązania te funkcjonują też w ograniczonym zakresie, bowiem ustawa określa maksymalną dopuszczalną liczbę zatrudnionych (w Krakowie jest to 7 osób). Rezygnacja z tego typu możliwości zrodzi konieczność zlecania ekspertyz na zewnątrz na mocy umów cywiloprawnych, co nie przyniesie wcale zapowiadanych oszczędności. Zdaniem samorządowców, projekt jest źle napisany, a samorządy powinny mieć swobodę decydowania w kwestii zatrudnienia asystentów i doradców.

Negatywną opinię uzyskał również projekt ustawy o zmianie ustawy – o finansach publicznych (Nowoczesna), który dotyczy wprowadzenia innego sposobu ustalania poziomu wydatków sektora publicznego (zasada zerowego salda strukturalnego dochodów i wydatków, wdrożenie instytucji „hamulca długu”). Zmiany mogą mieć negatywny wpływ na finanse JST. - Jest to ciekawe z punktu widzenia badawczego, natomiast jako wyznacznik kształtowania budżetu może być ryzykowane ze względu na niejednoznaczne metody wyliczeń w kontekście powiązań z gospodarkami innych krajów – argumentował Tomasz Andrukiewicz, prezydent Ełku. Zbigniew Podraza, prezydent Dąbrowy Górniczej zgłosił wątpliwość, czy w przypadku wprowadzenia tego projektu nie pojawi się konieczność ograniczenia wydatków państwa, zmniejszenia kwot przekazywanych na realizację zadań obligatoryjnych (np. na edukację) czy zwiększenia zaangażowania środków własnych JST na realizację zadań zleconych.

Pozytywnie oceniono projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty (PO), który zakłada podwyższenie dotacji przedszkolnej na dziecko sześcioletnie do wysokości subwencji oświatowej przysługującej samorządowi terytorialnemu w danym roku budżetowym na ucznia szkoły podstawowej. Członkowie Zarządu zaznaczali, że zaproponowane zmiany są nie tylko w pełni uzasadnione, ale też konieczne. Przyjęte rozwiązanie będzie służyło oświacie w 2017 roku i w przyszłości.

Zaakceptowano też projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o dochodach jst. (PO), który zawiera propozycję wprowadzenia w miejsce kwoty wolnej od podatku zmniejszenie podatku o 1440 zł z jednoczesnym wdrożeniem mechanizmu rekompensaty samorządom utraconych dochodów. Regulacja ta, mimo braku głębszych rozwiązań systemowych, stanowi swoiste minimum, umożliwiające przynajmniej w krótkiej perspektywie zachowanie istniejącego status quo dochodowego.

Członkowie Zarządu wyrazili ponadto poparcie dla kierunku zmian w projektach ustawy o zmianie ustawy – Prawo łowieckie oraz niektórych innych ustaw (KUKIZ’15) i ustawy o zmianie ustawy – Prawo łowieckie (PiS), które zakładają zracjonalizowanie gospodarki łowieckiej w połączeniu z gospodarką rolną i pobudzenie środowisk rolniczych i środowisk łowieckich do współpracy (np. utworzenie Funduszu Odszkodowawczego za zniszczenia spowodowane przez dziką zwierzynę w gospodarstwach rolnych, którego dysponentem będzie wojewoda).

Pozytywnie, choć z uwagami, samorządowcy z miast zaopiniowali rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa (MIiB) w sprawie zakresu projektu miejscowego planu rewitalizacji w części tekstowej oraz zakresu i formy wizualizacji ustaleń miejscowego planu rewitalizacji. Daje ono gminom dobre narzędzie do uporządkowania przestrzeni publicznej, jednak zmusza je do bardzo szczegółowych, technicznych zapisów w miejscowym planie rewitalizacji, co w istniejącej sytuacji własnościowej może budzić sprzeciw właścicieli terenów i trudności w prawidłowym tworzeniu dokumentów planistycznych. Niektóre zaproponowane wymagania są zbędne lub mało zrozumiałe i mają cechy nadregulacji: np. określenie proporcji i kształtu bryły budynku (lepsza grafika niż opis) czy określenie stopnia zwarcia i wysokości zieleni,

Podobną ocenę uzyskało rozporządzenia MIiB w sprawie finansowego wsparcia na tworzenie lokali socjalnych, mieszkań chronionych i lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy. Zgłoszone uwagi dotyczyły wyłączenia stopy bezrobocia jako czynnika wpływającego na wysokość wsparcia państwa oraz obniżenia standardów dla lokali chronionych, która mogą być trudne do osiągnięcia przy lokalach przystosowanych, a nie nowo wybudowanych.

Bez uwag przyjęto projekt znowelizowanych wytycznych dotyczących sprawozdawczości w programach UE (MR). Szczegółowe uwagi zgłoszono z kolei do projektu zmian wytycznych w zakresie zasad realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa (MR). Dotyczyły one m.in.: doprecyzowania zapisów związanych ze zobowiązaniem beneficjentów realizujących projekty do informowania OPS i PCPR, utrudnień z zastosowaniem trybu pozakonkursowego, gdy nie wszystkie podmioty przystąpią do realizacji projektu czy niemożliwości skorelowania działalności prowadzonej w mieszkaniach wspieranych z umową najmu na czas nieoznaczony, bez zmiany w ustawie o ochronie praw lokatorów.

Nie zaopiniowano projektu ustawy o szczególnych zasadach restrukturyzacji walutowych kredytów mieszkaniowych w związku ze zmianą kursu walut obcych do waluty polskiej (PO).

Przyjęto uchwały w sprawie wystąpienia miast - Kunów i Kłodawa, porządek obrad XXXVII ZO ZMP oraz projekty: sprawozdania finansowego i z działalności Zarządu Związku za rok 2015, bilansu za rok 2015, wykonania budżetu w roku 2015, budżetu na rok 2016, a także uchwały w sprawie przeznaczenia nadwyżki przychodów nad kosztami na cele statutowe Związku, projekt tez działania Związku na rok 2016 (finanse samorządowe, edukacja, planowanie i zagospodarowanie przestrzenne, zamówienia in-house)

Zarząd rozpatrzył pisma z miast, m.in.: Przemyśla (problem z pojazdami pozostawionymi bez tablic i nieużywanych w związku z rejestrowaniem w Polsce na współwłasność samochodów używanych na Ukrainie), Skierniewic (brak udziału samorządów w procesie wydawania zezwoleń dla firm zbierających odpady, których działalność jest uciążliwa dla społeczności lokalnych), Tarnowskich Gór (brak narzędzi egzekwowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego).

W spotkaniu wzięli udział - Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania jako gospodarz miasta oraz Iwona Wieczorek, dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego w Łodzi, która zaproponowała Związkowi Miast Polskich współpracę, m.in. przy popularyzacji dobrych praktyk.

Joanna Proniewicz
Rzecznik prasowy ZMP