W ramach programu, który był realizowany w latach 2019-24 miasta m.in. zrealizowały działania w zakresie adaptacji do zmian klimatu, poprawy jakości powietrza, dostępności transportowej. Realizowały także tzw. działania miękkie - edukacyjne czy poprawiające jakość życia poszczególnych grup mieszkańców, np. uczniów, seniorów, osób z niepełnosprawnościami. Dzięki świetnej współpracy z partnerami z Norwegii i Islandii polskie miasta wdrożyły wiele innowacyjnych rozwiązań.
Program „Rozwój lokalny” był inicjatywą wspierającą rozwój polskich miast średniej wielkości, oferując kompleksowe wsparcie finansowe, merytoryczne i organizacyjne.
- Realizacja Programu „Rozwój lokalny” to wsparcie dla 29 projektów w miastach średnich, z czego 17 zrealizowano w partnerstwie z samorządami norweskimi i jednym islandzkim. Łączny budżet projektu przekroczył 561 mln zł i umożliwił wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań, które poprawiają jakość życia mieszkańców mniejszych ośrodków miejskich - powiedział wiceminister funduszy i polityki regionalnej, Konrad Wojnarowski otwierając konferencję, która zgromadziła w Warszawie przedstawicieli miast biorących udział w Programie, a także partnerów z Norweskiego Związku Władz Lokalnych i Regionalnych (KS), Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Związku Miast Polskich oraz Instytutu Rozwoju Miast I Regionów.
Celem projektu była poprawa jakości życia mieszkańców średnich miast poprzez przyspieszenie procesów rozwojowych, włączanie mieszkańców, a także rozwój instytucjonalny administracji samorządowej.
Związek Miast Polskich wraz z KS, OECD i IRMiR-em realizował projekt predefiniowany, nazwany przez jednego z uczestników konferencji „kokonem”, czyli miękkim wsparciem, dzięki któremu miasta łatwiej mogły realizować swoje zadania projektowe.
Uczestnicy Programu podkreślali ogromną rolę ekspertów ZMP, którzy - w ramach projektu predefiniowanego - wypracowali i przekazywali miastom narzędzia i wiedzę niezbędne do realizacji zadań, wzmacniali relacje bilateralne między polskimi i norweskimi miastami-partnerami. Pozwoliły one na efektywne planowanie i wdrażanie projektów oraz rozwój instytucjonalny miast. Co ważne, wypracowane nawet w ramach projektu narzędzia są potem udostępnione dla wszystkich chętnych, np. Monitor Rozwoju Lokalnego (funkcjonujący już wcześniej, a udoskonalony dzięki projektowi) czy platformy i kwestionariusze badań ankietowych, które pozwalają zbadać zdolności do sfinansowania i potem bieżącego utrzymania inwestycji.
Jakie wsparcie otrzymały miasta?
- Doradztwo indywidualne – strategiczne i bieżące w procesie realizacji zadań miast
- Doradztwo merytoryczne pogłębione, np. finansowe – doradcy sektorowi
- Warsztaty, szkolenia, narzędzia strategicznego zarządzania rozwojem (ZMP i IRMIR)
- Upowszechnianie wiedzy – „Fora Rozwoju Lokalnego” (48 edycji on-line)
- Wymiana doświadczeń – „Sieci Wymiany Doświadczeń – Empirie” oraz spotkania sieciujące w Warszawie dla miast uczestniczących w 3 etapie programu RL
- Rekomendacje OECD i narzędzie „Samooceny Rozwoju Instytucjonalnego – eSAT”
- Wspieranie partnerstwa miast polskich (17) z samorządami norweskimi i islandzkimi
- Wizyty studyjne, staże w samorządach norweskich, konferencje międzynarodowe, wymiana doświadczeń polsko-norwesko-islandzka (poza relacjami partnerskimi)
Program „Rozwój lokalny" został niezwykle wysoko oceniony przez uczestników z miast - około 90% respondentów oceniło go bardzo dobrze lub raczej dobrze. To pokazuje, że program był naprawdę wyjątkowy i to w wielu ocenianych kategoriach.
- Skala działań była naprawdę duża (...) Ankieta wśród najbardziej zaangażowanych ponad 400 osób wykazała bardzo dobrą ocenę zarówno założeń, realizacji, jak i rezultatów projektu. Ocena projektu predefiniowanego jest nawet wyższa niż całego programu, z czego jesteśmy bardzo dumni - powiedział Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP.
„Przyjaciele współpracują lepiej niż obcy"
Pierwszego dnia uczestnicy podsumowali realizację Programu: wykorzystanie dotacji na rzecz poprawy dostępności, działań wspierających miasta, a także działań bilateralnych. Spotkanie zakończyło przyjęcie deklaracji współpracy miast polskich i norweskich w kolejnej perspektywie środków norweskich i EOG. Jak podkreślali uczestnicy, wspólne działania, wymiana doświadczeń czy wizyty studyjne sprawiły, że zawiązało się wiele ciepłych, serdecznych relacji. Przyjaźń i zaufanie zaś pozwalają dużo sprawniej i efektywniej realizować kolejne zadania... „Przyjaciele współpracują lepiej niż obcy" - podkreślił Adrian Kjolo Tollefsen, burmistrz norweskiego Ovre Eiker.
Drugi dzień poświęcony był sesji wymiany dobrych praktyk. Uczestnicy warsztatów, podzieleni na 4 grupy dyskutowali o rozwiązaniach z zakresu rozwoju gospodarczego, włączania społecznego, partycypacji mieszkańców i ochrony środowiska. Co godzina uczestnicy zamieniali się grupami i kolejno prezentowali swoje rozwiązania, a potem słuchali, jak robią to inni i dyskutowali na temat rozwiązań kolegów z różnych miast. Uczestnicy z Norwegii, dzieląc się swoimi doświadczeniami, byli jednocześnie bardzo zainteresowani polskimi rozwiązaniami i deklarowali, że mogą one poprawić rozwiązania funkcjonujące już w Norwegii.
Trzeci dzień - dla uczestników z zagranicy - to wizyta studyjna we Włocławku. Goście mogli zobaczyć m.in. przejście pieszo-rowerowe, łączące dwie najatrakcyjniejsze strefy wypoczynku we Włocławku – bulwary i park im. Henryka Sienkiewicza, dostosowany dla osób z ograniczoną możliwością poruszania się. Byli też na Starym Rynku, na który w ramach projektu "Zielone serce miasta" wróciła zieleń, posadzono 50 dużych drzew i 7,5 tysiąca krzewów. Obie inwestycje zostały zrealizowane w ramach Programu "Rozwój Lokalny".
Zwiedzili też Centrum Kultury Browar B, gdzie spotkali się z organizatorami wydarzeń dla młodzieży, np. United Forum, czyli międzynarodowego konkursu break dance, który w tym roku zgromadził 600 tancerzy z 31 krajów. Celem tego typu działań jest budowa miasta otwartego na potrzeby młodych mieszkańców, w tym wytworzenie dumy z miasta, w którym odbywa się największy festiwal break dance na świecie.
