W ramach programu, który był realizowany w latach 2019-24 miasta m.in. zrealizowały działania w zakresie adaptacji do zmian klimatu, poprawy jakości powietrza, dostępności transportowej. Realizowały także tzw. działania miękkie - edukacyjne czy poprawiające jakość życia poszczególnych grup mieszkańców, np. uczniów, seniorów, osób z niepełnosprawnościami. Dzięki świetnej współpracy z partnerami z Norwegii i Islandii polskie miasta wdrożyły wiele innowacyjnych rozwiązań. 

Program „Rozwój lokalny” był inicjatywą wspierającą rozwój polskich miast średniej wielkości, oferując kompleksowe wsparcie finansowe, merytoryczne i organizacyjne.

- Realizacja Programu „Rozwój lokalny” to wsparcie dla 29 projektów w miastach średnich, z czego 17 zrealizowano w partnerstwie z samorządami norweskimi i jednym islandzkim. Łączny budżet projektu przekroczył 561 mln zł i umożliwił wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań, które poprawiają jakość życia mieszkańców mniejszych ośrodków miejskich - powiedział wiceminister funduszy i polityki regionalnej, Konrad Wojnarowski otwierając konferencję, która zgromadziła w Warszawie przedstawicieli miast biorących udział w Programie, a także partnerów z Norweskiego Związku Władz Lokalnych i Regionalnych (KS), Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Związku Miast Polskich oraz Instytutu Rozwoju Miast I Regionów.

Celem projektu była poprawa jakości życia mieszkańców średnich miast poprzez przyspieszenie procesów rozwojowych, włączanie mieszkańców, a także rozwój instytucjonalny administracji samorządowej.

Związek Miast Polskich wraz z KS, OECD i IRMiR-em realizował projekt predefiniowany, nazwany przez jednego z uczestników konferencji „kokonem”, czyli miękkim wsparciem, dzięki któremu miasta łatwiej mogły realizować swoje zadania projektowe.

Uczestnicy Programu podkreślali ogromną rolę ekspertów ZMP, którzy - w ramach projektu predefiniowanego - wypracowali i przekazywali miastom narzędzia i wiedzę niezbędne do realizacji zadań, wzmacniali relacje bilateralne między polskimi i norweskimi miastami-partnerami. Pozwoliły one na efektywne planowanie i wdrażanie projektów oraz rozwój instytucjonalny miast. Co ważne, wypracowane nawet w ramach projektu narzędzia są potem udostępnione dla wszystkich chętnych, np. Monitor Rozwoju Lokalnego (funkcjonujący już wcześniej, a udoskonalony dzięki projektowi) czy platformy i kwestionariusze badań ankietowych, które pozwalają zbadać zdolności do sfinansowania i potem bieżącego utrzymania inwestycji. 

Jakie wsparcie otrzymały miasta?

• Doradztwo indywidualne – strategiczne i bieżące w procesie realizacji zadań miast
• Doradztwo merytoryczne pogłębione, np. finansowe – doradcy sektorowi
• Warsztaty, szkolenia, narzędzia strategicznego zarządzania rozwojem (ZMP i IRMIR)
• Upowszechnianie wiedzy – „Fora Rozwoju Lokalnego” (48 edycji on-line)
• Wymiana doświadczeń – „Sieci Wymiany Doświadczeń – Empirie” oraz spotkania sieciujące w Warszawie dla miast uczestniczących w 3 etapie programu RL
• Rekomendacje OECD i narzędzie „Samooceny Rozwoju Instytucjonalnego – eSAT”
• Wspieranie partnerstwa miast polskich (17) z samorządami norweskimi i islandzkimi
• Wizyty studyjne, staże w samorządach norweskich, konferencje międzynarodowe, wymiana doświadczeń polsko-norwesko-islandzka (poza relacjami partnerskimi)

Program „Rozwój lokalny" został niezwykle wysoko oceniony przez uczestników z miast - około 90% respondentów oceniło go bardzo dobrze lub raczej dobrze. To pokazuje, że program był naprawdę wyjątkowy i to w wielu ocenianych kategoriach.

- Skala działań była naprawdę duża (...) Ankieta wśród najbardziej zaangażowanych ponad 400 osób wykazała bardzo dobrą ocenę zarówno założeń, realizacji, jak i rezultatów projektu. Ocena projektu predefiniowanego jest nawet wyższa niż całego programu, z czego jesteśmy bardzo dumni - powiedział Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP.

„Przyjaciele współpracują lepiej niż obcy"

Pierwszego dnia uczestnicy podsumowali realizację Programu: wykorzystanie dotacji na rzecz poprawy dostępności, działań wspierających miasta, a także działań bilateralnych. Spotkanie zakończyło przyjęcie deklaracji współpracy miast polskich i norweskich w kolejnej perspektywie środków norweskich i EOG. Jak podkreślali uczestnicy, wspólne działania, wymiana doświadczeń czy wizyty studyjne sprawiły, że zawiązało się wiele ciepłych, serdecznych relacji. Przyjaźń i zaufanie zaś pozwalają dużo sprawniej i efektywniej realizować kolejne zadania... „Przyjaciele współpracują lepiej niż obcy" - podkreślił Adrian Kjolo Tollefsen, burmistrz norweskiego Ovre Eiker.

Drugi dzień poświęcony był na pracę w 2 grupach w ramach:

• Seminarium Operatorów Programów 2024: Rozwój lokalny i ograniczenie ubóstwa
• Międzynarodowej konferencji wymiany doświadczeń beneficjentów - projekty rozwoju lokalnego.

Dłuższa relacja w listopadowym numerze „Samorządu Miejskiego”