Przez dwa dni samorządowcy, przedstawiciele rządu i eksperci będą rozmawiali o najważniejszych wyzwaniach, przed którymi stoją gminy i powiaty z całej Polski. Nieodłączny element kongresu to ranking, w którym honorowane są najlepsze samorządy i samorządowcy. 

Samorządowcy z całej Polski przyjechali do Gdyni, by wymieniać doświadczenia i rozmawiać o tym, co najbardziej ich interesuje, nurtuje i frapuje.  - Ten kongres to przede wszystkim okazja do debaty o tym, co najważniejsze dla polskiego samorządu – dziś i w przyszłości. Partnerstwo z „Dziennikiem Gazetą Prawną” daje tę przewagę, że możemy prowadzić rozmawiać także w gronie ekspertów. To również okazja do tego, żeby spotkać się z kolegami i koleżankami z samorządów, wymienić doświadczenia, podzielić się opiniami. To bardzo cenne, szczególnie w tak trudnych i zmiennych czasach – mówił Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni.

Sesje merytoryczne rozpoczęto od debaty „Dokąd zmierza polski samorząd? Rozwój, stagnacja czy atrofia?”. Wzięli w niej udział: Michał Cieślak – członek Rady Ministrów, Krzysztof Harmaciński – wójt Iławy, Grzegorz Kubalski – zastępca dyrektora biura Związku Powiatów Polskich, Jacek Lipiński – burmistrz Aleksandrowa Łódzkiego, Andrzej Porawski – dyrektor Biura Związku Miast Polskich oraz Wojciech Szczurek – prezydent Gdyni. Rozmowę moderował Krzysztof Jedlak – redaktor naczelny „Dziennika Gazety Prawnej”. Dyskusję zdominował temat relacji samorządów z rządem. Paneliści mówili, jak ona wygląda teraz i jak powinna układać się w przyszłości.

Nagrody dla miast, gmin i włodarzy

Pierwszy dzień kongresu zwieńczyła wieczorna gala, podczas której ogłoszono wyniki 10. edycji rankingu „Perły samorządu”. Co roku przygotowuje go „Dziennik Gazeta Prawna” wraz z partnerem merytorycznym – firmą PwC. – Co roku przygotowujemy ranking „Perły samorządu”. Nagradzamy najlepsze polskie samorządy i samorządowców. Chcemy ich uhonorować, podziękować im i się od nich uczyć – podkreśla Krzysztof Jedlak. 

W środowy wieczór poznaliśmy najlepsze miasta i gminy, włodarzy, a także liderów dobrych praktyk. Zaprezentowano również ranking samorządów 10-lecia. O tym, jak wyglądała tegoroczna lista laureatów, zadecydowała analiza nadesłanych wcześniej przez samorządy ankiet. Gminy i miasta opisały w nich swoje osiągnięcia i projekty z ostatniego roku. O ostatecznym kształcie rankingu zdecydowało jury. W tym roku kapitułę tworzyli: Marta Gadomska – szefowa Działu Dodatków „Dziennika Gazety Prawnej”, Dionizy Smoleń – dyrektor sektora publicznego w PwC Polska oraz dr Paulina Legutko-Kobus z Katedry Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. 

Prezentujemy laureatów 10. edycji rankingu „Perły samorządu”

„Najlepszy samorząd”

Kategoria : Gminy wiejskie

I miejsce – Iława

II miejsce – Tarnowo Podgórne

III miejsce – Płużnica 

Kategoria: Gminy miejsko-wiejskie

I miejsce – Aleksandrów Łódzki

II miejsce – Wasilków

III miejsce – Piaseczno 

Kategoria: Gminy miejskie do 100 tys. mieszkańców

I miejsce – Ciechanów

II miejsce – Legnica

III miejsce – Ełk 

Kategoria: Gminy miejskie powyżej 100 tys. mieszkańców

I miejsce – Poznań

II miejsce – Gdańsk

III miejsce – Gdynia 

„Najlepszy włodarz”

Kategoria: Gminy wiejskie

I miejsce – Krzysztof Harmaciński, wójt Iławy

II miejsce – Marcin Skonieczka, wójt Płużnicy

III miejsce – Małgorzata Pachecka, wójt Michałowic 

Kategoria: Gminy miejsko–wiejskie

I miejsce – Jacek Lipiński, burmistrz Aleksandrowa Łódzkiego

II miejsce – Adrian Łuckiewicz, burmistrz Wasilkowa

III miejsce - ex aequo:Igor Bandrowicz, burmistrz Prusic

Zbigniew Włodkowski, burmistrz Orzysza

Kategoria: Gminy miejskie do 100 tys. mieszkańców

I miejsce – Beata Klimek, prezydent Ostrowa Wielkopolskiego

II miejsce – Krzysztof Kosiński, prezydent Ciechanowa

III miejsce – Beata Moskal-Słaniewska, prezydent Świdnicy 

Kategoria: Gminy miejskie powyżej 100 tys. mieszkańców

I miejsce – Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania

II miejsce – Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni

III miejsce – Hanna Zdanowska, prezydent Łodzi 

Laureaci 10-lecia rankingu „Perły samorządu” 

Gminy wiejskie:

I miejsce – Iława

II miejsce – Strawczyn

III miejsce – Świdnica

Gminy miejsko-wiejskie

I miejsce – Aleksandrów Łódzki

II miejsce – Prusice

III miejsce – Bobowa 

Gminy miejskie do 100 tys. mieszkańców

I miejsce – Ełk

II miejsce – Legionowo

III miejsce – Świdnica

Gminy miejskie powyżej 100 tys. mieszkańców

I miejsce – Gdańsk

II miejsce – Poznań

III miejsce – Gdynia 

O lokalnych wyzwaniach i szansach na „Perłach samorządu”

Drugi dzień kongresu poświęcono m.in. samorządowym finansom, idei smart city, dywersyfikacji źródeł energii, kryzysowi uchodźczemu, systemowi ochrony zdrowia czy planowaniu przestrzennemu miast i gmin.

– Pieniądze to klucz do realizacji projektów samorządowych. Jednak zmieniająca się rzeczywistość regulacyjna prowadzi do tego, że samorządom jest bardzo ciężko zaprojektować działania – już nawet nie w perspektywie wieloletniej, ale i wielomiesięcznej. To chyba główny temat. Rozmawiając o pieniądzach, rozmawiamy w dużym stopniu o realizacji projektów i zastanawiamy się, w jaki sposób ułożyć sobie priorytety, które zadania można zrealizować przy zmiennym fundamencie finansowym. Pieniądze są kluczem, ale też narzędziem do tego, żeby rozmawiać na wiele tematów, takich jak edukacja, gospodarka, zdrowie czy komunikacja – mówił Marek Tejchman, zastępca redaktora naczelnego „Dziennika Gazety Prawnej”.

Cykl debat otworzyła sesja plenarna „Polski Ład czy „Polski Rozkład” – czyli co się dzieje w samorządowych finansach”. Wzięli w niej udział: Michał Cieślak – członek Rady Ministrów, Artur Soboń – sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów oraz pełnomocnik rządu ds. rozwoju lokalnego, Katarzyna Gruszecka-Spychała – wiceprezydent Gdyni ds. gospodarki, Krzysztof Koman – prezes zarządu CentroPolis, Grzegorz Kubalski – zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich oraz Adam Neumann – prezydent Gliwic. Dyskusję moderował Tomasz Żółciak – dziennikarz „Dziennika Gazety Prawnej”.

– Podkopywanie finansowych fundamentów samorządu może doprowadzić do tego, że samorząd upadnie lub znacząco się zmieni. Z tego powodu zmieni się życie Polaków, bo samorząd nie jest formułą, która służy samorządowcom. Samorząd to część państwa, która służy obywatelom. Trzeba to dobrze zrozumieć i zapobiec katastrofie, póki to jeszcze możliwe. Dlatego nie dziwi mnie, że w tym roku nastroje były minorowe, że wszyscy byli przygnębieni i „Perłom” nie towarzyszył nastrój święta i że wszyscy nawoływali do tego, żeby coś zrobić, zanim będzie za późno – mówiła Katarzyna Gruszecka-Spychała, wiceprezydent Gdyni ds. gospodarki.

Kolejny temat, jaki podjęto podczas kongresu, to „Jak samorząd ma mądrze poradzić sobie z szansą, jaką jest smart city”. W tej debacie uczestniczyli: Bartosz Bartoszewicz – wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia, Krzysztof Izdebski z Open Spending EU Coalition oraz Fundacji im. Stefana Batorego, Małgorzata Jarosińska-Jedynak – sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, Wojciech Łachowski z Obserwatorium Polityki Miejskiej i Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, Michał Łakomski – pełnomocnik prezydenta Poznania ds. smart city oraz Dionizy Smoleń – dyrektor sektora publicznego w PwC Polska. Rozmowę prowadziła Sonia Sobczyk-Grygiel – dziennikarka „Dziennika Gazety Prawnej”.

– Gdynia z pewnością może czuć się liderem w obszarze działań z zakresu smart city. Dzielimy się doświadczeniami, ale obserwujemy także, co wdrażają inne miasta – nie tylko polskie, ale i różne miejscowości na świecie. Niektóre z tych rozwiązań wykorzystujemy też terenie naszego miasta. Dzisiaj przede wszystkim mówimy o tym, co my postrzegamy jako smart city. To dla nas przede wszystkim jakość życia. Smart city to inteligentne miasto, a inteligencja to umiejętność reagowania na zmieniające się otoczenie. Teraz te zmiany są bardzo dynamiczne. Chodzi o wyzwania spowodowane pandemią czy wojną na Ukrainie. Każdego dnia pojawiają się nowe wyzwania, ale mamy narzędzia, które służą nam, aby dobrze i skutecznie na nie reagować – mówi Bartosz Bartoszewicz, wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia.

Nie zabrakło również rozmowy o kryzysie uchodźczym. Marek Tejchman – zastępca redaktora naczelnego „Dziennika Gazety Prawnej” dyskutował z Katarzyną Dębkowską, kierownikiem zespołu foresightu gospodarczego Polskiego Instytutu Ekonomicznego, o tym, jak wojna zmienia gospodarczy świat i co ta nowa rzeczywistość oznacza dla lokalnych liderów.

Uwagę uczestników przyciągnęła też inna debata, którą poprowadził dziennikarz. Chodzi o sesję plenarną pt. „Trudne Polaków rozmowy, czyli jak dyskutować z mieszkańcami o niełatwych sprawach”. Wzięli w niej udział: Michał Guć – wiceprezydent Gdyni ds. innowacji, Marta Milewska – rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, Magdalena Skorupka-Kaczmarek – była rzecznik prezydenta Gdańska, CEO w firmie KomunikujMY oraz Robert Stępkowski – ekspert ds. marketingu terytorialnego i politycznego, założyciel platformy www.marketingmiejsca.com.pl.

– Komunikacja z mieszkańcami to nie tylko przekazywanie decyzji podjętych przez organy samorządu. To przede wszystkim dialog. W Gdyni od lat praktykujemy dyskusje, rozmowę o różnych ważkich dla społeczności lokalnej tematach. Przykładem są m.in. działania związane z rewitalizacją poszczególnych dzielnic, gdzie zakres inwestycji był wypracowywany przez dialog. Przykładem może być zagospodarowanie ulicy Starowiejskiej, kładka, która ma powstać między Karwinami a Małym Kackiem, czy najmłodsze gdyńskie dziecko, jakim jest UrbanLab – miejsce, gdzie dyskutujemy z gdynianami i społecznikami, naukowcami na tematy miejskie po to, by wypracować, jak najlepsze rozwiązania – mówi Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji.

W popołudniowej części kongresu dyskutowano m.in. o dywersyfikacji źródeł energii, o odpadach komunalnych oraz o systemie ochrony zdrowia i temu, czego w tej kwestii nauczyła nas pandemia.

Kongres zwieńczyła wieczorna gala, podczas której zostały wręczone wyróżnienia w rankingu „Skarbnik Samorządu 2022”. Laury popłynęły do skarbniczek: Baranowa, Gniewkowa, Węgrowa, Kędzierzyna-Koźla, Gdańska i powiatu legionowskiego oraz skarbnika Grudziądza. Przyznano również wyróżnienia specjalne z okazji jubileuszu 5-lecia rankingu. Otrzymali je skarbnicy i skarbniczki Starego Miasta, Radzymina, miasta Świdnicy, Gliwic oraz powiatu piskiego.

Kongres „Perły Samorządu” jest organizowany przez „Dziennik Gazetę Prawną” i miasto Gdynia. Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli: Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej oraz Word Urban Forum – Światowe Forum Miejskie. Kongres wspierają także m.in. Związek Miast Polskich i Związek Powiatów Polskich.