W piśmie z 21 listopada br. do Michała Kurtyki, ministra klimatu, Zygmunt Frankiewicz, prezes ZMP oczekuje pilnego podjęcia – z udziałem przedstawicieli gmin, które są ustawowo odpowiedzialne za to zadanie – kompleksowych prac nad szybkim wprowadzeniem rozwiązań systemowych w zagospodarowaniu odpadów komunalnych. Równocześnie prosi o poinformowanie strony samorządowej o planowanym harmonogramie tych działań na najbliższym posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego 27 listopada br.

„1. Związek Miast Polskich zaraz po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej wzywał rząd i parlament do pilnego podjęcia budowy systemu zagospodarowania odpadów komunalnych. Wyrażaliśmy to dobitnie w latach 2005-2010, jednak bez zrozumienia ze strony rządu i sejmu.

2. Nowelizacja ustawy o utrzymaniu i porządku w gminach z 1 lipca 2011 r. , która - wraz ze zmianami w innych ustawach - oznaczała początek porządkowania sytuacji i tworzenia systemu, weszła w życie 1 stycznia 2012 r. Ze względu na liczne wady i braki została znacznie zmieniona i uzupełniona 28 listopada 2014 r. Jednolite standardy segregacji zostały wprowadzone 1 lipca 2017 r. Obowiązki legislacyjne w tym zakresie, znane od 1 maja 2004 roku, zostały więc podjęte przez instytucje centralne dopiero po siedmiu latach, a sfinalizowane po dalszych sześciu.

3. Jakość rozwiązań prawnych wciąż jednak była niezadowalająca, stanowiąc wątpliwy kompromis na styku wymogów dobra publicznego i wąskich interesów sektora prywatnego. Tegoroczna nowelizacja znowu nie jest oczekiwanym rozwiązaniem systemowym, a przy tym powoduje dezorganizację zbierania odpadów z nieruchomości niezamieszkałych.

4. W 2019 roku ma miejsce radykalny wzrost kosztów odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych, wynikający z nakładania się na siebie wielu niekorzystnych składowych kosztowych. Są nimi przede wszystkim drastycznie rosnące koszty zagospodarowania odpadów przez regionalne instalacje zagospodarowania odpadów komunalnych, wynikające między innymi z:
- ograniczenia czasu magazynowania odpadów,
- gwałtownego wzrostu kosztów składowania,
- trudności ze zbytem surowców wtórnych,
- zakazu składowania frakcji energetycznej.
Obserwujemy również czynniki wzrostu kosztów systemu po stronie odbierania odpadów:
- wzrost kosztów pracy i cen energii (paliwo, prąd),
- nowe standardy selektywnej zbiórki.

5. Wysokie jest też ryzyko prawne działalności gospodarczej, wynikające z szybkich (czasem nieprzewidywalnych) zmian prawa, które przedsiębiorcy wkalkulowują w oferty przetargowe, które także z tego powodu są znacznie wyższe niż w poprzednich latach.

6. Związek podkreśla, że niezbędne jest stworzenie przez państwo kompleksowego systemu zagospodarowania odpadów komunalnych, który - oprócz spójnych przepisów tworzących go ustaw - musi doprowadzić do:
- zwiększenia zainteresowania obywateli segregacją,
- rozwiązania problemu braku segregacji w osiedlach budownictwa wielorodzinnego,
- stworzenia rynku odbiorców odzyskiwanych surowców wtórnych, których 20-30 milionów ton zalega w różnych, na ogół nieprzeznaczonych do tego miejscach,
- racjonalnego zagospodarowania frakcji energetycznej,
- wyegzekwowania rozszerzonej odpowiedzialności producentów towarów i opakowań.”