W przyjętym 30 września br. stanowisku (w załączeniu) Zarząd ZMP postuluje, aby ubytki w dochodach własnych JST, powodowane przez zmiany ustawowe były samorządom rekompensowane. Wymaga tego przestrzeganie konstytucyjnej zasady adekwatności środków do zakresu zadań, ale również deklarowana przez rząd chęć utrzymania zdolności rozwojowych polskich samorządów.
To m.in. reakcja na projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw. Ten najnowszy projekt ustawy wprowadzający kolejne zmiany w ustawie PIT w warunkach pandemii wzbudził szczególne rozgoryczenie, gdyż został tak skonstruowany, że powoduje ubytki szacowane na 1,4 mld zł rocznie tylko w sektorze samorządowym. Wcześniej wprowadzane zmiany zawierały pozory sprawiedliwości, ponieważ ich skutki dotyczyły obu sektorów (choć rząd rekompensował sobie „swoje” ubytki np. wzrostem akcyzy, a samorząd takich możliwości nie ma). Tym razem skutki są tylko dla samorządu, dlatego Zarząd ZMP stanowczo domaga się ich pełnej rekompensaty.
ZMP postuluje, aby analiza stanu finansów JST, zmieniającego się z powodu zmian ustawowych (z lipca ub.r. oraz przyjmowanych tarcz anty-COVID-19), skutków pandemii oraz szybkiego wzrostu wydatków bieżących, była rzetelna i w miarę możliwości obiektywna. Kluczowa z punktu widzenia utrzymania zdolności rozwojowych gmin, powiatów i województw część analizy powinna dotyczyć dynamiki dochodów własnych, nadwyżki operacyjnej brutto i netto oraz ewentualnie dotacji majątkowych, które poszerzają możliwości inwestowania.
„Samo tylko zwiększenie zdolności kredytowej samorządu – oczywiście ważne w tym trudnym czasie – nie wystarczy, ponieważ kredyty drożeją, a spłacać je będą musiały przyszłe pokolenia. Tym niemniej ponawiamy postulat strony samorządowej o rozluźnienie reguły wydatkowej na kolejne dwa lata – bez tego poziom wydatków inwestycyjnych w wielu miejscach spadnie, przez co zmniejszy się zdolność wykorzystania środków zewnętrznych, zwłaszcza ze źródeł Unii Europejskiej.” – czytamy w stanowisku.
Z danych MF wynika, że dochody bieżące JST w I półroczu 2020 r. wzrosły rok do roku o 2,8 mld zł, podczas gdy wydatki bieżące w tym samym ujęciu zanotowały wzrost o 5,3 mld zł. Po pół roku spadek nadwyżki operacyjnej w stosunku do I półrocza poprzedniego roku wynosi 2,5 mld zł i dotyczy w zdecydowanej większości dwóch kategorii JST - miast na prawach powiatu oraz gmin miejskich.
