Spotkanie podsumowujące dotychczasowe doświadczenia z niesienia pomocy Ukrainie przez administrację publiczną, zarówno jej samorządową, jak i rządową część odbyło się 28 marca br. Jednocześnie miało ono na celu przekazanie aktualnych informacji z obszaru edukacji, zdrowia i cyfryzacji, a także przekazanie propozycji zmian prawnych w tzw. ustawie pomocowej i wypracowanie nowych narzędzi niesienia pomocy. Osobnym tematem była rządowa propozycja zmniejszenia podatku PIT z 17 do 12%. W spotkaniu wzięło udział około 400 przedstawicieli, zarówno ze strony rządowej, jak i samorządowej.


Cykl spotkań rządowo-samorządowych

Ustalono, że w trakcie bieżącego tygodnia będą się odbywać kolejne spotkania, poświęcone konkretnym obszarom tematycznym. I tak, już następnego dnia, tj. 29 marca zaplanowano spotkanie m.in. sekretarza strony samorządowej, Marka Wójcika i wiceministra spraw wewnętrznych i administracji, Pawła Szefernakera w celu omówienia szczegółów proponowanych zmian prawnych w tzw. specustawie pomocowej. Stąd apel o pilne przekazywanie przez przedstawicieli strony samorządowej tych propozycji.

Na 30 marca zaplanowane jest comiesięczne, plenarne posiedzenie KWRiST, a po nim – dodatkowe spotkanie zespołów roboczych właściwych ds. zdrowia oraz ds. administracji publicznej, by omówić kwestie związane z opieką zdrowotną nad uchodźcami oraz pieczą zastępczą. 

Z kolei w piątek, 1 kwietnia odbędzie się dodatkowe posiedzenie Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych, poświęcone omówieniu rządowej propozycji obniżenia podatku PIT z 17 do 12% i skutków tej zmiany dla JST.


PESEL - 440 tysięcy

Jak poinformował minister Janusz Cieszyński w ciągu 1,5 tygodnia udało się nadać uchodźcom blisko 440 tysięcy numerów PESEL. W tej chwili w mniejszych miejscowościach spada już liczba nadanych PESEL-i – rośnie ona tylko w dużych miastach, gdzie jest najwięcej uchodźców. Pojawia się więc przestrzeń, by obsłużyć więcej osób.

Cały czas trwają dostawy sprzętu informatycznego, niezbędnego do realizacji tego zadania - do 28 marca wysłano 1600 zestawów do gmin, zaczynając od największych. Pozostało jeszcze 3,5 tysiąca stacji do przekazania samorządom, będą to realizować wojewodowie. Jednak, by uniknąć przerwy w dostawach, do momentu potwierdzenia z każdego województwa, że nowy system dostaw działa, KPRM będzie przyjmować zamówienia na sprzęt. Ponieważ w tej chwili brakuje skanerodrukarek, minister Cieszyński zaapelował, by do czasu dostarczenia docelowego sprzętu gminy przesunęły te urządzenia z innych miejsc.
Zapewnił też, że wszelkie głosy dotyczące modyfikacji formularzy, mające na celu usprawnienie działań w nadawaniu numerów PESEL, będą szczegółowo analizowane.

Na wniosek wiceprezydenta Krakowa, Andrzeja Kuliga ustalono, że pracownicy administracji rządowej (głównie KAS) skierowani do pomocy przy nadawaniu uchodźcom numerów PESEL, będą mogli być dłużej niż na jeden miesiąc oddelegowani do pomocy gmin, a przy nowelizacji tzw. ustawy pomocowej znajdzie się zapis, że są uprawnieni do wykonywania tej czynności.


Szczepienia dzieci z Ukrainy

Zostało już wydane rozporządzenie Ministra Zdrowia dotyczące zapobiegania chorobom zakaźnym, które mogłyby się rozprzestrzeniać w związku z dużym napływem uchodźców z Ukrainy. Ze względu na fakt, że stosunkowo niewiele ukraińskich dzieci zostało zaszczepionych na takie choroby jak np. błonica, krztusiec, odra, polio czy wirusowe zapalenie wątroby, zostaną przeprowadzone szczepienia tzw. akcyjne, by uniknąć rozprzestrzeniania się tych chorób w Polsce. Szczegóły dotyczące badań dzieci przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, a także wyceny tych świadczeń znajdą się zarządzeniu Prezesa NFZ, które ukaże się najpóźniej 29 marca. Ponieważ sporo dzieci trafiło już do polskich szkół i przedszkoli, dyrektorzy i nauczyciele również winni zachęcać opiekunów dzieci ukraińskich do szczepień. Tym bardziej, że dla uchodźców szczepienia będą bezpłatne, szczepionki pochodzą z rezerw.


Edukacja

W specustawie są już zawarte – zgodnie z ustaleniem ze stroną samorządową – zapisy, że dodatkowe zadania oświatowe będą finansowane ze zwiększonej subwencji oświatowej lub Funduszu Pomocowego – informował podczas spotkania wiceminister edukacji i nauki, Dariusz Piontkowski. Podniesiono limity uczniów w oddziałach przedszkolnych i szkolnych, a także w oddziałach przygotowawczych. W tych ostatnich według nowych zapisów nie trzeba realizować podstawy programowej, a zajęcia mają być dopasowane do wieku i możliwości dzieci. Jedynym „sztywnym” wymogiem jest przeprowadzenie co najmniej 6 godzin języka polskiego w tygodniu. Co ważne, dzieci uchodźców nie mogą korzystać z tzw. edukacji domowej.

Na dziś do szkół trafiło już 130 tysięcy dzieci, z czego ponad 90 tysięcy jest w szkołach podstawowych. Można w nich zatrudniać osoby z Ukrainy jako pomoc nauczyciela (i tłumacza) - jako pracownika samorządowego, można też korzystać z pomocy wolontariuszy.

Trwa nostryfikacja dyplomów nauczycieli ukraińskich przez polskie uczelnie. Gdyby procedura ta się wydłużała, dyrektor może skorzystać z art. 15 ustawy Prawo oświatowe, który w szczególnej sytuacji (a z taką mamy do czynienia) pozwala uznać kwalifikacje nauczyciela z Ukrainy ze znajomością języka polskiego za zgodą kuratora oświaty.
Warto pamiętać, że wszystkie przepisy dotyczą tylko obecnego roku szkolnego.


Wnioski samorządowe

Sekretarz strony samorządowej KWRiST, Marek Wójcik zgłosił wniosek, by MEiN na piśmie przekazał informacje dotyczące zasad finansowania dodatkowych zadań oświatowych, również tych dotyczących przedszkoli. W przestrzeni medialnej pojawiają się bowiem informacje o stawce nieco ponad 400 zł miesięcznie na dziecko przedszkolne, podczas gdy powinna wynosić dwukrotnie więcej. 

Przypomniał też wniosek o rezygnację w obecnej sytuacji z przeprowadzania konkursów na dyrektorów szkół i zaapelował o dyskusję w sprawie standardów opieki psychologicznej nad uczniami z Ukrainy.


Przedstawiciele strony samorządowej, jak zawsze przedstawiali pytania, wątpliwości i wnioski. I tak wiceprezydent Sopotu, Marcin Skierawski zaapelował, by w ramach nowelizacji specustawy pomocowej rozluźnić rygory zatrudniania obcokrajowców w administracji publicznej (np. znieść obowiązek posiadania obywatelstwa unijnego), co pozwoli zatrudniać uchodźców z Ukrainy np. w urzędach.

Wiele wypowiedzi dotyczyło kwestii wypłaty środków dla osób prywatnych w wysokości 40 zł na zakwaterowanie uchodźców. Jak informował dyrektor Departamentu Administracji Publicznej w MSWiA, Grzegorz Ziomek, zapisy celowo zostały tak sformułowane, by nie trzeba było wydawać decyzji administracyjnych. Nawet jeśli zostanie podjęta decyzja odmowna, to wystarczy pisemna informacja w tej sprawie. Takie rozwiązanie ma maksymalnie uprościć działanie gmin.

Wszelkie szczegółowe pytania w tej kwestii samorządowcy winni kierować do wojewodów; przez KWRiST winni kierować natomiast propozycje zmian prawnych.

hh