Ogólnopolska konferencja „(Nie)zapomniane cmentarze” odbędzie się w siedzibie Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie (ul. W. Broniewskiego 48), od godz. 11.00.
Do kręgu istotnych przejawów dziedzictwa narodowego, a przede wszystkim pomników pamięci o poprzednich pokoleniach, należą cmentarze. Obok cmentarzy najlepiej utrwalonych w świadomości społecznej oraz cmentarzy wciąż użytkowanych znajduje się duża liczba nekropolii zapomnianych i w dużym stopniu lub całkowicie zniszczonych. Szacuje się, że na terenie Polski jest ponad 10 000 nieruchomości cmentarnych (głównie ewangelickich, prawosławnych, żydowskich, niemieckich i ukraińskich) pozbawionych odpowiedniej opieki i ochrony. W efekcie obiekty te w sposób nieodwracalny niszczeją, a nawet znikają z pejzażu kulturowego naszego kraju. Brak działań mających na celu zachowanie tych szczególnych elementów spuścizny narodowej niekiedy umożliwia przeznaczanie dawnych miejsc pochówków m.in. na cele komercyjne, mieszkalne, a nawet przemysłowe.
Ochrona cmentarzy nie ma jednak wyłącznie wymiaru historycznego i kulturowego. Prawo do godnego pochówku i niezakłóconego spoczynku zmarłych należy do katalogu doniosłych praw człowieka. I to nie tylko człowieka, który odszedł, ale także jego bliskich, następnych pokoleń i środowiska, w którym wzrastał i które ma prawo do trwałej pamięci. Z tego względu Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich przeprowadziło serię konsultacji społecznych i spotkań eksperckich, których celem było ustalenie stanu faktycznego i prawnego zagrożonych nekropolii. Formą kontynuacji tych działań ma być konferencja organizowana w 23 października 2019 r. wspólnie z Chrześcijańską Akademią Teologiczną w Warszawie, publiczną uczelnią ekumeniczną zajmującą się także kwestiami ochrony dziedzictwa kulturowego.
Celem konferencji jest przeprowadzenie dyskusji i rozszerzenie stanu wiedzy w odniesieniu do polskich cmentarzy, którym nie zapewnia się odpowiedniej ochrony. Z tego względu do udziału w tym jednodniowym spotkaniu zaproszeni są przedstawiciele organizacji pozarządowych, kościołów i innych związków wyznaniowych, szkół wyższych, instytucji państwowych oraz inne osoby zajmujące się losem tego szczególnego wycinka dziedzictwa narodowego. Organizatorom konferencji zależy przede wszystkim na ustaleniu kierunków działania służących poprawie sytuacji tytułowych cmentarzy. Istotne będzie zwłaszcza omówienie (a ostatecznie opracowanie) projektów zmian w przepisach prawa, które mogą służyć bardziej skutecznej ochronie zagrożonych nekropolii. Korzystne byłoby także zainspirowanie zebranych do ściślejszej współpracy w zakresie egzekwowania działań ochronnych od zobowiązanych i uprawnionych podmiotów publicznych.
Do wystąpień i do dyskusji podczas konferencji zaproszeni zostali w szczególności eksperci i działacze mający doświadczenie w staraniach o ocalenie dawnych cmentarzy, będących często świadectwem wielowiekowych tradycji tolerancji, wielokulturowości i wielowyznaniowości Rzeczypospolitej.
W załączeniu informacja, program i plakat.
Organizatorzy proszą o przesłanie potwierdzenia przybycia do 21 października 2019 r.: joanna.troszczynska-reyman@brpo.gov.pl
lub tel. (22) 55 17 989
