W związku z licznymi wątpliwościami i zapytaniami na temat ustawy, Związek zaprosił na spotkanie online z przedstawicielami Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
W spotkaniu wzięło udział ponad 1200 uczestników - przedstawicieli samorządów, miejskich jednostek organizacyjnych, spółek ciepłowniczych.
2 września Sejm uchwalił ustawę o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw, która miała być odpowiedzią na zarzuty kierowane do rządu po wprowadzeniu tzw. dodatku węglowego.
- Rząd konsekwentnie, po kolei stara się przygotowywać programy wsparcia dotyczące działań osłonowych w związku z sytuacją, którą obserwujemy. Wzrost cen nośników energii, gazu ziemnego i węgla spowodował, że ceny w przedsiębiorstwach ciepłowniczych wystrzeliły do góry i cena ciepła dla odbiorców końcowych skokowo wzrosła – mówił podczas spotkania Piotr Sprzączak, dyrektor Departamentu Ciepłownictwa w Ministerstwie Klimatu i Środowiska
Olbrzymie dysproporcje w tych cenach powstały w związku z tym, że część przedsiębiorstw cieplnych funkcjonuje w oparciu o gaz ziemny, inne opierały swoją działalność na węglu sprowadzanym z Rosji i teraz będzie go musiał zastąpić węgiel kupowany po cenach rynkowych, a te są niezwykle wysokie. – Naszym celem było spłaszczenie tych olbrzymich dysproporcji w cenach za ciepło, z którymi mamy obecnie do czynienia – mówił dyr. Sprzączak.
Łukasz Tomaszewski, zastępca dyr. Departamentu Odnawialnych źródeł energii w Ministerstwie Klimatu i Środowiska opowiedział o dodatkach, które są przygotowane w tym projekcie ustawy – dla odbiorców w gospodarstwach domowych oraz dla tzw. odbiorców wrażliwych (np. szkoły i noclegownie).
Póki co 46 poprawek do uchwalonej przez Sejm ustawy wniósł Senat. Przede wszystkim senatorowie żądają zrównania wysokości świadczeń i proponują taki sam dodatek dla wszystkich wymienionych w ustawie rodzajów paliw w wysokości 3 tys. zł. Sejm bowiem uchwalił, że gospodarstwa domowe ogrzewane ciepłem ze spalania peletu lub innego rodzaju biomasy mają otrzymać dodatek w wysokości 3 tys. zł, korzystający z drewna – 1 tys. zł, a ogrzewający gazem LPG – 500 zł.
Także podczas spotkania zorganizowanego przez ZMP przedstawiciele miast zgłaszali bardzo wiele zastrzeżeń do tej ustawy. Wzbudza ona wątpliwości nie sama w sobie, a bardziej ze względu na praktykę funkcjonowania ustawy o dodatku węglowym, co dało się odczuć z pytań kierowanych do ministerstwa.
Kontrowersje wzbudziło już rozróżnienie wysokości dodatków dla poszczególnych rodzajów „paliw”. Ale mnóstwo zastrzeżeń budzą także zasady wprowadzone przy dodatku węglowym. Przede wszystkim samorządowcy podnoszą, że JST nie otrzymały jeszcze wciąż pieniędzy od wojewodów na jego wypłaty. Tymczasem przepisy zobowiązują je do wypłat tego świadczenia niezwłocznie po rozpatrzeniu wniosków. Wiele problemów będą też rodzić zapisy dotyczące dodatku węglowego dla gospodarstw domowych funkcjonujących pod jednym adresem. W ustawie zapisano zasadę „1 adres-1 dodatek”, przy czym w przypadku kilku gospodarstw funkcjonujących pod jednym adresem o przyznaniu świadczenia ma decydować kolejność złożenia wniosku. To – zdaniem samorządowców i pracowników pomocy społecznej – zapis niedorzeczny, pokazujący brak znajomości realiów i w swoich skutkach dyskryminacyjny. Urzędy miast zasypywane są dosłownie wnioskami o dodatek, dzienni wpływa ich kilkaset, drogą elektroniczną, ale i przynoszone są osobiście. Nie sposób jest rzetelnie ocenić, które powinny mieć pierwszeństwo w rozpatrzeniu. Warto tu dodać, że Senat w swoich poprawkach także nie zgadza się na ograniczanie dodatku węglowego do jednego gospodarstwa, gdy jest ich kilka pod jednym adresem.
Kolejne zamieszanie wprowadza przepis w ustawie, że aby otrzymać dodatek, nie można dokonywać zmian w deklaracjach co do źródeł ciepła złożonych do 11 sierpnia. Wątpliwości urzędników samorządowych budzą wszelkie korekty we wnioskach – wprowadzone po tej dacie odbierają wnioskodawcom możliwość otrzymania dodatku.
Urzędnicy podkreślali na spotkaniu, że obawiają się też odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w skutek realizacji ustawy w tym kształcie.
Podnoszono także kwestie związane z kosztami ogrzewania tzw. podmiotów wrażliwych w gminach. Na liście beneficjentów znalazło się 23 tysiące budynków, w tym m.in. szkoły, żłobki, przychodnie, szpitale, domy pomocy społecznej, noclegownie. Dodatku nie otrzymają jednak baseny prowadzone przez gminy. Marek Wójcik, pełnomocnik Zarządu ZMP zapowiedział, że Związek będzie się domagał objęcia tych obiektów dodatkami, gdyż po pandemii coivid-19 realizują one ważne zadania w przywracaniu do zdrowia dzieci.
Samorządowcy zaapelowali podczas spotkania do przedstawicieli ministerstwa o uruchomienie infolinii, gdzie urzędnicy z JST będą mogli uzyskiwać na bieżąco informacje, ale także przekazywać spostrzeżenia na temat problemów związanych z realizacją ustawy.
Przedstawiciele ministerstwa obiecali podjąć starania, by gminy jak najszybciej otrzymały od wojewodów pieniądze potrzebne na wypłatę dodatku węglowego.
Uwagi i spostrzeżenia samorządowców zgłoszone podczas spotkania pozwolą na przygotowanie ewentualnej nowelizacji ustawy (a dyskusja na spotkaniu wskazuje, że z pewnością pojawi się bardzo szybko taka potrzeba).
Ponieważ zainteresowanie wyjaśnieniami projektodawców ustawy było ogromne, informujemy, że spotkanie zostało nagrane i można je odsłuchać na Facebooku Związku Miast Polskich:
https://fb.watch/fv1pdp-XHr/
W załączeniu - materiały przekazane na koniec września przez MKiŚ oraz propozycja ZMP przekazana do resortu zwierającą postulaty zmian w tej ustawie.
(epe)
