Gościa przywitał Przewodniczący Rady UMP, prezydent Warszawy, Rafał Trzaskowski.
W wystąpieniu wstępnym F. Timmermans, nawiązując do przyszłorocznych (9 czerwca 2024) wyborów do Parlamentu Europejskiego, zachęcił nas do aktywnego udziału w kampanii wyborczej, pod hasłem zwiększenia bezpośredniego dostępu społeczności lokalnych i regionalnych do funduszy UE jako najważniejszej dla nas zmiany podejścia administracji unijnej do funkcjonowania Unii Europejskiej.
Następnie podkreślił olbrzymie znaczenie transformacji energetycznej dla Polski, zarówno ze względu na skalę problemu jak i wielkość możliwych do wykorzystania środków finansowych. Prezydent Warszawy dodał do tego, że – jeśli te środki zostaną racjonalnie wykorzystane – zielona transformacja może stać się motorem napędowym rozwoju gospodarczego. Jednym z warunków jest zaangażowanie w te procesy samorządów lokalnych i regionalnych oraz odpowiednie zmiany prawne. Te zaś zależą między innymi od wykorzystania środków z KPO, zablokowanych w Polsce z powodów politycznych, które wynikają z błędnego pojmowania przez rządzących w Polsce zasady praworządności (polega ona na zapewnieniu przejrzystości i sprawiedliwości w wydatkowaniu środków unijnych). F. Timmermans wyraził swoje zdumienie faktem, że polskie władze przedkładają upór w zakresie spełnienia wymogów praworządności ponad wykorzystanie możliwości rozwojowych, jakie stwarza KPO. Zapytany o możliwość przedłużenia terminu na wykorzystanie środków z KPO (2026) powiedział, że to będzie bardzo trudne ze względu na sposób finansowania Instrumentu Odbudowy i Wzmacniania Odporności. Zasugerował przy tym stworzenie wspólnego lobby państw zainteresowanych przedłużeniem, którymi są nie tylko Polska i Węgry, ale także np. Włochy, choć z innych, bardziej praktycznych względów.
Rafał Trzaskowski i Frans Timmermans zwrócili uwagę na konieczność odpowiedniego uzasadnienia podejmowanych w ramach transformacji energetycznej działań, na podstawie twardych danych oraz uzyskanych już efektów. Niezbędne jest bowiem uzyskanie poparcia mieszkańców dla podejmowanych przedsięwzięć; w efekcie transformacja nabiera w coraz większym stopniu znaczenia społecznego, a nie tylko technologicznego, ekologicznego i ekonomicznego. Dlatego ważna jest rzetelna, pełna argumentacja, wskazująca zarówno indywidualne korzyści dla każdego mieszkańca, jak i kontekst globalny, bowiem każda oszczędność energii to równocześnie ograniczenie niekorzystnych zmian klimatu.
Uczestnicy spotkania podnieśli kilka ważnych aspektów związanych z powodzeniem transformacji energetycznej: zmiany legislacyjne, wsparcie dla pozyskiwania energii z odpadów, modernizacja sieci energetycznych, które dziś nie są w stanie przyjąć całej energii ze źródeł odnawialnych, niedostateczne wykorzystanie środków ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 itp. Niestety zawarty w KPO „program reform” nie zawiera większości z tych elementów.
Istotna jest też trwająca dyskusja nad przyszłością polityki spójności UE. F. Timmermans wyraził pogląd, że znacznie skuteczniejsze będą prorozwojowe fundusze strukturalne niż stawiany jako alternatywa o charakterze socjalnym „klimatyczny fundusz społeczny”.
Jednym z tematów była także konieczność odpowiedniej polityki rozwoju obszarów wiejskich, która – zdaniem K. Iwaniuka – w Polsce ma czysto socjalny charakter (dopłaty bezpośrednie), zamiast zmieniać warunki życia na wsi.
Polscy samorządowcy, przypominając nasze własne, dobre doświadczenia z możliwości bezpośredniego korzystania z funduszy przedakcesyjnych, zwrócili uwagę Wiceprzewodniczącego KE, odpowiedzialnego m.in. za problematykę rozszerzenia Unii, na konieczność utworzenia podobnych instrumentów dla samorządów ukraińskich. F. Timmermans zapewnił, że będą one przygotowane i osiągną niespotykaną dotąd skalę.
(apo)
Podczas II Samorządowego Kongresu Klimatycznego w Łodzi UMP wręczyła Fransowi Timmermansowi najnowszą publikację „Ku zielonej transformacji. Analiza sytuacji i wyzwań środowiskowych w największych polskich miastach” (w załączeniu) oraz na https://metropolie.pl/artykul/...
