Zarząd Związku Miast Polskich zajął już 25 maja br. stanowisko w kwestii skutków „Polskiego ładu”, po zapowiedzi resortu finansów z dnia 24 maja br., według której spodziewany był ubytek w dochodach własnych samorządów rzędu 11-12 mld zł rocznie.
W ogłoszonym 26 lipca br. projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w ocenie skutków regulacji (OSR) podano, że ubytek roczny będzie jeszcze większy, osiągając 132,3 mld zł w ciągu 10 lat. Bez uzupełnienia tego ubytku w bieżących dochodach własnych, wg danych ze stycznia 2021 r., 59 miast na prawach powiatu, 915 gmin i 139 powiatów utraci płynność finansową, jeśli nie zmniejszy wydatków. Oznacza to konieczność rezygnacji z większości wydatków rozwojowych, a w jednostkach z ujemną nadwyżką operacyjną obniżenie jakości świadczonych obywatelom podstawowych usług.
Zarząd Związku negatywnie zaopiniował ten projekt ustawy na posiedzeniu 27 sierpnia w Tarnowie, formułując przy tym postulaty dotyczące:
- koniecznych uzupełnień w dochodach własnych,
- przedstawienia projektów zmian ustawowych, zapowiedzianych po naszej kampanii informacyjnej o ubytkach w dochodach JST, w rządowym kalkulatorze korzyści, jakie odniosą samorządy z „Polskiego ładu”,
- konkretnych obliczeń, z których wynikają te zyski.
1 września rząd przedstawił projekt ustawy o „wsparciu” dla JST w związku z programem Polski ład, który:
- zakłada jednorazowe zwiększenie subwencji ogólnej na końcu bieżącego roku o kwotę 8 mld zł, która ma stanowić „wsparcie” na rok 2022,
- wprowadza nową, rozwojową część subwencji ogólnej, w wysokości ok. 3 mld zł, począwszy od 2023 r., rozdzielaną metodą zbliżoną do I transzy RFIL z roku 2020.
Według OSR projektu zmiany te przyniosą JST w ciągu 10 lat dochody w kwocie 48,4 mld zł.
Zarząd Związku, podtrzymując negatywną opinię wobec projektu dotyczącego zmian w podatku PIT oraz jego uzasadnienia, stwierdza jednocześnie, że zmiany zaproponowane w projekcie ustawy o „wsparciu” JST nie stanowią w żadnym stopniu realizacji podstawowego postulatu organizacji samorządowych, to znaczy uzupełnienia ubytku we własnych dochodach bieżących JST:
- adekwatnym wzrostem innych dochodów własnych, albo
- odpowiednim zwiększeniem udziałów w malejących o jedną czwartą wpływach z podatku PIT.
Zarząd przypomina także, iż wzrost wpływów z PIT, którym propaganda rządowa epatuje, uległ radykalnemu zahamowaniu w wyniku zmian w ustawie o podatku PIT, uchwalonych w latach 2019-20, które spowodowały znaczący ubytek we własnych dochodach bieżących JST już w 2020 r., także w żaden sposób nie uzupełniony.
Poniżej w załączeniu cały tekst Stanowiska oraz tabela, w której przedstawiamy zestawienie wszystkich ubytków JST w podatku PIT, spowodowanych zmianami ustawowymi z lat 2019 i 2020 oraz zmianami wynikającymi z projektu z dnia 26 lipca br., według przedstawionych przez rząd danych z OSR każdej z tych ustaw.
Jak widać, łączne ubytki wyniosą do końca 2031 roku aż 207 mld zł, osiągając od roku 2022 kwotę 19 mld zł rocznie.
„Wsparcie” według projektu z 31 sierpnia br. (48,4 mld zł) jest nieporównywalne ze stratami (207 mld zł). Poza tym nie jest ono koniecznym, systemowym uzupełnieniem bieżących dochodów własnych JST, zatem nie realizuje podstawowego postulatu samorządów. W tej sytuacji, biorąc także pod uwagę rażąco niewystarczające efekty finansowe oferowanego „wsparcia”, musimy zaopiniować projekt negatywnie.
