aKPEiK to strategiczny dokument opracowywany przez państwa członkowskie Unii Europejskiej, w którym określają one założenia i cele oraz polityki i działania mające na celu osiągnięcie unijnych celów klimatyczno-energetycznych, w szczególności kontrybucji do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Są one realizowane w ramach pięciu wymiarów unii energetycznej, tj.: bezpieczeństwa energetycznego, wewnętrznego rynku energii, efektywności energetycznej, redukcji emisyjności oraz badań naukowych, innowacji i konkurencyjności.
Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu jest opracowywany na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu.
Zgodnie z rozporządzeniem państwa członkowskie Unii Europejskiej są zobowiązane do przekazania aktualizacji KPEiK co 5 lat (art. 3) oraz opracowania nowego KPEiK co 10 lat (art. 14). Upoważnienie ustawowe jest ponadto zawarte w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne w art. 15ab, zgodnie z którym minister właściwy do spraw energii, we współpracy z ministrem właściwym do spraw klimatu, opracowuje zintegrowany krajowy plan w dziedzinie energii i klimatu, o którym mowa w rozporządzeniu (UE) 2018/1999.
W 2015 r. Komisja Europejską przedstawiła Strategię na rzecz unii energetycznej, która ma zapewnić Europie i jej obywatelom przystępną, pewną i zrównoważoną energię. Unia energetyczna postała w 2019 r. wraz z zakończeniem prac nad pakietem regulacji „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”. Unia energetyczna opiera się na 5 filarach:
- redukcji emisyjności,
- efektywności energetycznej,
- bezpieczeństwa energetycznego,
- wewnątrzunijny rynek energii,
- badań naukowych, innowacji i konkurencyjności.
W 2018 r. przyjęto rozporządzenie (UE) 2018/1999 o zarządzaniu unią energetyczną, które stało się podstawą do opracowania przez państwa członkowskie UE krajowych planów klimatyczno-energetycznych i ich regularnej aktualizacji. Dokumenty mają przedstawiać krajowe wkłady w unię energetyczną i mają stanowić odpowiedź na wyzwania zmian klimatu, zależności energetycznej i starzejącej się infrastruktury. Stworzenie w pełni funkcjonującej unii energetycznej ma pobudzić unijną gospodarkę, zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne UE i intensyfikować walkę ze zmianą klimatu i jej skutkami.
Rozporządzenie (UE) 2018/1999 bardzo szczegółowo określa zakres krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu. Art. 3 precyzuje zakres głównej części (dokumentu zasadniczego), a załącznik 1 do rozporządzenia wskazuje zakres analityczny w obszarze energii i klimatu.
Dokument integruje bardzo szeroki zakres zagadnień – od zużycia surowców i energii oraz emisji gazów cieplarnianych w poszczególnych sektorach gospodarki, po skutki makroekonomiczne. Prognozy energetyczne opracowywane są w oparciu o metodyki i kategorie wystandaryzowane na poziomie międzynarodowym. Prognozy emisji gazów cieplarnianych opracowuje się zgodnie z klasyfikacją IPCC.
Dokumenty opracowane przez poszczególne państwa członkowskie zamieszczone są na stronie Komisji Europejskiej w językach państw członkowskich, a tłumaczenia dokumentów na język angielski dokonywane są przez państwa członkowskie lub przez Komisję Europejską - przy użyciu narzędzia automatycznego tłumaczenia.
