17 lipca odbyło się posiedzenie sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego, podczas którego przewodnicząca Krajowej Rady RIO, Grażyna Wróblewska przedstawiła sprawozdanie z działalności izb w 2017 r. Jednym z wątków, który poruszyła, były problemy kadrowe izb wynikające z niskich wynagrodzeń.

Sprawozdaniem objęto wszystkie jednostki samorządu terytorialnego, tj. 2 412 gmin, miasto stołeczne Warszawę, 65 miast na prawach powiatu, 314 powiatów, 16 województw samorządowych oraz 151 związków międzygminnych, 6 związków powiatów, 6 związków powiatowo-gminnych oraz związek metropolitalny.

• 229 878 741 tys. zł – dochody ogółem, które w 3,5% pozyskano z UE, tj. 8 070 790 tys. zł,
• 230 166 344 tys. zł – wydatki ogółem, w tym wydatki inwestycyjne – 33 484 015 tys. zł, z czego 20,5%, tj. 6 863 789 tys. zł ze środków pozyskanych z UE,
• 287 603 tys. zł – wynik budżetów – deficyt,
• 68 926 076 tys. zł – zobowiązania ogółem, które w relacji do dochodów stanowiły 30,0%,
• 46 977 096 tys. zł – należności wraz z wybranymi aktywami finansowymi.

Z ogólnej liczby 172 227 zbadanych w 2017 r. uchwał i zarządzeń organów jst oraz związków komunalnych najwięcej dotyczyło zmian budżetu, wieloletniej prognozy finansowej i jej zmian, zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu jst oraz podatków i opłat lokalnych. Wśród zbadanych uchwał i zarządzeń najwyższy wzrost dotyczył uchwał w sprawie zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu jst (o 81,1% w porównaniu do zbadanych w 2016 r.). W wyniku badania nadzorczego 172 227 uchwał i zarządzeń organów jst, kolegia izb uznały 168 791 za podjęte bez naruszenia prawa, co stanowiło 98,0% ogółu uchwał i zarządzeń. W 3 436 (2,0% ogółu) uchwałach i zarządzeniach stwierdzono naruszenie prawa, z tego:

• w 1 180 uchwałach i zarządzeniach (0,7% ogółu) – nieistotne naruszenie prawa,
• 1 236 uchwał i zarządzeń (0,7%) uznano za nieważne, z czego 636 nieważne w części i 600 nieważne w całości,
• w stosunku do 936 uchwał i zarządzeń (0,5%) wszczęte postępowania o uznanie ich za nieważne umorzono, w związku z usunięciem naruszenia prawa przez właściwy organ jst,
• w stosunku do 84 uchwał i zarządzeń (0,0%) stwierdzono naruszenie prawa bez orzekania o nieważności.

Udział uchwał i zarządzeń podjętych z naruszeniem prawa w 2017 r. zmalał o 0,3 punktu procentowego w porównaniu do 2016 r. i wyniósł 2,0% ogółu zbadanych uchwał i zarządzeń, natomiast w porównaniu do 1993 r. zmalał o 24,9 punktu procentowego.

W podsumowaniu „Sprawozdania z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2017 roku” (cały tekst w załączeniu), które omawiano na posiedzeniu sejmowej komisji, można przeczytać:

„Rok 2017 był dla całego sektora samorządowego pozytywny – z uwagi na dalszą poprawę podstawowych wskaźników budżetowych takich jak dochody czy wydatki oraz szczególnie ze względu na odwrócenie niekorzystnych trendów po gwałtownym załamaniu w 2016 r. w przypadku wydatków inwestycyjnych, czy dochodów i wydatków związanych z realizacją zadań unijnych. Wzrastające wartości wpływów do budżetów jst jak i wydatków związanych z realizacją ustawowych zadań samorządów świadczą o rosnącej zamożności społeczności lokalnych, wpływają na poprawę życia oraz rozwój gospodarki. Wartość zadłużenia jst utrzymała się na podobnym poziomie, głównie dzięki obniżeniu długu przez miasto stołeczne Warszawa oraz przez województwa samorządowe. (...)

Kwota pozyskanych przez jst środków zagranicznych na dofinansowanie programów i projektów w 2017 r. wyniosła 8 070 790 tys. zł i była wyższa o 23,1% od zrealizowanych w 2016 r., a ich udział wyniósł 3,5% dochodów ogółem (w 2016 r. – 3,1%). Wydatki finansowane środkami zagranicznymi w 2017 r. wyniosły 9 162 965 tys. zł i były wyższe o 219,7% w porównaniu do roku poprzedniego, a ich udział w wydatkach ogółem wyniósł 4,0% (w 2016 r. – 1,4%). Wydatki inwestycyjne finansowane środkami zagranicznymi wyniosły 6 863 789 tys. zł i były wyższe niż w 2016 r. o 307,7%, a ich udział w wydatkach inwestycyjnych jst ogółem wyniósł 20,5% (w 2016 r. – 6,9%). Tak znaczny wzrost zarówno dochodów jak i wydatków na zadania realizowane z udziałem środków zagranicznych spowodowany był w głównej mierze rozpoczęciem realizowania zadań w ramach nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej, ale także refundowaniem już poniesionych wydatków. Największe wydatki finansowane środkami zagranicznymi jst zrealizowały w zakresie transportu i łączności, oświaty i wychowania oraz gospodarki komunalnej i ochrony środowiska.”