W dniach 22-24 maja 2018 r. w niemieckich miastach Nadrenii Północnej Westfalii: Moers, Dortmund, Leverkusen, Dusseldorf i Koln, odbyła się wizyta studyjna, zorganizowana przez konsorcjum Konfederacji Lewiatan i Fundacji Centrum PPP, w ramach projektu „Rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014-2020 (POWER). Była to pierwsza z zaplanowanych 6 trzydniowych zagranicznych wizyt studyjnych do krajów UE posiadających duże doświadczenie w realizacji przedsięwzięć partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP). Motywem przewodnim wizyty w Niemczech były przedsięwzięcia PPP wdrażane w sektorze dotyczącym budynków kubaturowych, zaś jej celem podniesienie praktycznej wiedzy na temat realizacji przedsięwzięć PPP, w szczególności inwestycji wdrażanych w sektorach uznanych za kluczowe dla rozwoju rynku PPP w Polsce. Uczestnikami wizyty byli przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego i innych instytucji sektora finansów publicznych ciekawi modeli i rozwiązań PPP w Niemczech z uwagi na plany realizacji projektów PPP, o podobnym charakterze, w Polsce. Polska delegacja liczyła 15 osób – 12 uczestników oraz przedstawicielka Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, przedstawiciel Fundacji Centrum PPP – Moderator Wizyty, a także Kierowniczka logistyczno-organizacyjna Wizyty/tłumaczka.

Szczególną uwagę przy tworzeniu i realizacji programu wizyty poświęcono zagadnieniom partnerstwa publiczno-prywatnego pomiędzy niemieckimi Miastami, a podmiotami sektora prywatnego, bazując na ciekawych przykładach usług użyteczności publicznej w projektach kubaturowych.

Pierwszego dnia wizyty, tuż po przylocie na lotnisko w Dusseldorfie delegacja udała się do Moers na spotkanie z przedstawicielami władz Miasta i partnerami prywatnymi, aby wizytować siedzibę władzy publicznej. Po krótkich prezentacjach projektu – który dotyczył budowy nowego budynku ratusza, renowacji istniejącego zabytkowego ratusza i budowy centrum edukacyjnego (łącznie trzy budynki mają łączną powierzchnię ponad 25 tys. metrów kwadratowych) – zarówno przez podmiot publiczny, jak i partnera prywatnego, delegacja zwiedziła obiekt ratusza.
W trakcie zwiedzania obiektu odbyła się interesująca sesja pytań i odpowiedzi dot. nie tylko wizytowego obiektu, ale również systemu funkcjonowania PPP w dziedzinie budynków kubaturowych z usługami publicznymi w Niemczech. Uczestników interesowały kwestie związane z relacjami podmiotu publicznego z operatorem budynku i sposobu operacyjnego zarządzania budynkiem, a także kwestie – niezależnie od wizytowego obiektu – związane ze stosowanymi modelami PPP w budynkach kubaturowych w Niemczech. W trakcie sesji pytań i odpowiedzi wyłonił się obraz ciekawych różnic w podejściu do własności budynku – w Niemczech własność budynków w projektach kubaturowych PPP jest zazwyczaj po stronie partnera prywatnego, w Polsce zaś taki model byłby, na tym etapie rozwoju rynku, trudny do wyobrażenia – przede wszystkim z uwagi na względy polityczne i społeczne.
Padło mnóstwo pytań o operacyjne funkcjonowanie obiektu – gospodarze cierpliwie, rzeczowo i satysfakcjonująco odpowiadali na wszystkie pytania. Padły deklaracje ze strony gospodarzy o gotowości do odpowiadanie na dodatkowe pytania po zakończeniu wizyty.
Relacja z wizyty w niemieckiej prasie regionalej: https://m.focus.de/regional/nordrhein-westfalen/st...
Po wizytacji Ratusza delegacja udała się na obiad w pobliskiej restauracji i następnie busem udała się w miejsce kolejnej lokalizacji projektowej do Dortmundu, gdzie wizytowany był budynek szkoły zawodowej im. Boscha i Schumana wraz z Centrum Kształcenia. Projekt ten dotyczył zaprojektowania, sfinansowania i rozbudowy oraz zarządzania szkołą zawodową wraz z Centrum Kształcenia (dla 6 tys. uczniów) oraz budynku biurowego i parkingu.
Po krótkim wprowadzeniu, delegacja zwiedziła szkołę i w trakcie wizytacji sal odbyły się sesje pytań i odpowiedzi. Uczestników najbardziej interesowały kwestie związane z relacjami podmiotu publicznego z operatorem budynku i sposobu operacyjnego zarządzania budynkiem. Po wizycie projektu w Dortmundzie delegacja zameldowała się w hotelu, gdzie wieczorem odbyła się wspólna kolacja.

Drugiego dnia, delegacja po śniadaniu udała się do Leverkusen, gdzie wizytowany był projekt remizy strażackiej. Projekt obejmuje budowę stacji straży pożarnej i ratowniczej (całkowita powierzchnia 15,2 tys. m²), a także późniejsze zarządzanie obiektem (wartość nakładów inwestycyjnych to 48,8 mln euro) przez 25 lat, w modelu płatności opartym na dostępności. Po prezentacji wprowadzającej, w trakcie której były zadawane pytania dotyczące tej inwestycji, delegacja zwiedziła plac budowy (budynek jest w trakcie wykańczania wnętrz).
Podczas obchodu budynku przez członków delegacji zadawane były pytania dotyczące inwestycji i krytycznych momentów związanych z jej powstawaniem, a także szczegóły techniczne związane z wykańczaniem tego specyficznego budynku (remiza straży pożarnej).
Z Leverkusen delegacja udała się busem na obiad w Köln, gdzie później wizytowana była Szkoła Ogólnokształcąca Rodenkirchen. Kontrakt obejmuje zaprojektowanie i budowę Szkoły dla 1200 uczniów wraz z jej późniejszym utrzymaniem przez 27 lat. Wartość nakładów inwestycyjnych to 51,9 mln euro, zaś wartość kontraktu 126,9 mln euro.
Po krótkim wprowadzeniu, delegacja zwiedziła szkołę – podczas obchodu grupa zatrzymywała się w wybranych pomieszczeniach (kuchnia, pokój nauczycielski, biblioteka, aula) gdzie odbywały się sesje pytań i odpowiedzi, które dotyczyły nie tylko poszczególnych komponentów realizowanego projektu w tym m.in. funkcjonowanie biblioteki multimedialnej, stołówki, auli czy energetyki odnawialnej – bowiem na dachu szkoły są zainstalowane ogniwa fotowoltaiczne, lecz również padały pytania o system finansowania oświaty (kwestie subwencji) w Niemczech i wpływ na projekt PPP.
Po zakończeniu wizyty grupa miała krótki czas wolny, który został wykorzystany na zwiedzanie słynnej gotyckiej Katedry Kolońskiej.
Następnie delegacja udała się busem do hotelu, gdzie odbyła się wspólna kolacja i żywe dyskusje dot. wizytowanych projektów.

Trzeciego dnia, po śniadaniu grupa wymeldowała się z hotelu i udała się busem by obejrzeć ostatni projekt podczas tej wizyty – Sale Prób dla Opery w mieście Dusseldorf. Sala jest oddalona o 2 km od budynku Opery. Kontrakt obejmuje zaprojektowanie, sfinansowanie i budowę nowego budynku sal prób (3 tys. mkw.), a także utrzymanie budynku przez 30 lat. Spotkanie rozpoczęło się od krótkiego wprowadzenia przeprowadzonego przez Dyrektora obiektu.
Następnie delegacja zwiedziła obiekt – zadając przy tym wiele pytań o operacyjne funkcjonowanie obiektu, w tym m.in. o własność (przez 50 lat od mementu realizacji projektu – po stronie partnera prywatnego) gruntu, na którym realizowany jest projekt, koszty operacyjne funkcjonowania budynku (co ciekawe ryzyko wzrostu kosztów zużycia energii jest po stronie podmiotu publicznego), problemy techniczne funkcjonowania budynku (klimatyzacja), system kontroli jakości zarządzania budynkiem, a także relacje podmiotu publicznego z operatorem budynku (dotyczące wspólnego rozwiązywania codziennych problemów i kwestii związanych z funkcjonowaniem projektu).
Wizytacja obiektu zakończyła się spotkaniem z przedstawicielami partnera prywatnego w tym projekcie – obecni członkowie Zarządu Firmy Hochitef opowiadali o specyfice realizacji kubaturowych projektów PPP w Niemczech, a także odpowiadali na pytania uczestników dot. wizytowanego obiektu, ale i generalnie specyfiki niemieckiego rynku PPP.
Po ostatnim spotkaniu grupa udała się na obiad i miała czas wolny w Dusseldorfie, a następnie udała się na lotnisko – skąd odleciała z powrotem do Polski.

Podsumowanie i wnioski końcowe
Podczas 3 dni zagranicznej wizyty studyjnej w Niemczech uczestnicy poznali szczegóły procesu przygotowania, realizacji i operacyjnego funkcjonowania kilku projektów PPP dotyczących budynków kubaturowych użyteczności publicznej. Budynki spełniały różne funkcje (np. szkoła, ratusz czy remiza strażacka) co dało uczestnikom szansę na zapoznanie się z różnorodnymi modelami funkcjonowania projektów PPP w Niemczech. Wizytacje poszczególnych projektów nie były celem samym w sobie i faktycznie okazały się jedynie punktem wyjścia dla uczestników wyjazdu do nawiązania dialogu z przedstawicielami podmiotów publicznych oraz partnerów prywatnych w przedmiocie funkcjonowania projektów PPP Niemczech. Uczestnicy zadawali mnóstwo pytań nie tylko podczas samych wizyt, lecz również dyskutowali na temat kwestii związanych z funkcjonowaniem PPP w Niemczech i w Polsce miedzy sobą – w trakcie podróżowania i podczas wspólnych posiłków.
Udział w szkoleniu zagranicznym wpłynął na pogłębienie i podniesienie wiedzy uczestników na temat PPP, co zostało stwierdzone na podstawie testów przeprowadzonych przed i po szkoleniu.

Ocena wyjazdu przez uczestników
Po zakończeniu wizyty uczestnicy wypełnili kwestionariusz oceny wizyty studyjnej. Wizyta studyjna do Niemiec uzyskała bardzo wysokie oceny

Oczekiwane rezultaty szkolenia
Na wizytę studyjną do Niemiec zakwalifikowane zostały osoby reprezentujące podmioty publiczne, które są na etapie analiz przedrealizacyjnych, bądź będące w trakcie procesu przygotowania się do wyboru partnera prywatnego w planowanych przez jednostki macierzyste projektach PPP w Polsce. Projekty te dotyczą budynków kubaturowych o różnych funkcjach – często pokrywających się z tymi, które mieli okazję wizytować w Niemczech. Mamy nadzieję, że wiedza nabyta podczas spotkań i prezentowane przez gospodarzy doświadczenia niemieckie zostaną wykorzystane w procesie przygotowania i realizacji ich projektów PPP w Polsce. Będziemy monitorowali postęp przygotowań tych projektów.
Wizytacja zrealizowanych z sukcesem projektów PPP, przekonała uczestników wyjazdu o korzyściach wynikających ze stosowania tej formuły.
Nie mniej istotne mogą okazać się kontakty i relacje zawiązane pomiędzy uczestnikami wyjazdu, które mają szansę procentować w postaci wymiany doświadczeń PPP jeszcze długo po zakończeniu wizyty studyjnej. Dotarły do nas sygnały, że część uczestników miała okazję spotykać się już w Polsce i wymieniać doświadczeniami w procesie przygotowania/realizacji projektów PPP, a kolejne spotkania są już planowane.