29 sierpnia 2019 r. w Gliwicach odbyła się nadzwyczajna sesja Zgromadzenia ogólnego Śląskiego Związku Gmin i Powiatów (regionalnej organizacji samorządu lokalnego województwa śląskiego). W jej trakcie odbyła się dyskusja m.in. na temat 21 tez samorządowych, ujętych w dokumencie pn. Samorządna Rzeczpospolita. Tezy zostały przyjęte w dn. 4 czerwca 2019 r. przez samorządowców uczestniczących w Święcie Wolności i Solidarności w Gdańsku.

W obradach Zgromadzenia Ogólnego uczestniczyło 71 delegatów – prezydentów, starostów, burmistrzów, wójtów (lub zastępców), spośród 137 gmin i powiatów członkowskich Związku.

Zygmunt Frankiewicz, Prezes Związku Miast Polskich, prezydent Gliwic przedstawił informację dotyczącą wpływu zmian prawnych (w tym podatkowych) na dochody jednostek samorządu terytorialnego. Prezes Związku Miast Polskich podczas swojego wystąpienia omówił aktualnie pogarszającą się sytuację finansową samorządów lokalnych:

- Wynika ona m.in. z wyższych kosztów realizacji zadań publicznych, w tym związanych z reformą oświaty oraz wzrostem cen zakupu materiałów i usług. Do pogorszenia kondycji finansów jednostek samorządu terytorialnego przyczyni się też realizowany i zapowiadany pakiet kolejnych zmian w systemie podatkowym – powiedział Zygmunt Frankiewicz.

Prezes Związku Miast Polskich podkreślił, że wydatki inwestycyjne samorządów w okresie od 2006 do 2018 r. wyniosły aż 461,5 mld zł i wyraźnie przewyższają te, które finansowane są z budżetu centralnego. Wskazał, że obecna sytuacja finansowa jst przyczynia się do powstawania ujemnej nadwyżki operacyjnej netto samorządów, z której finansowane są inwestycje.

- W krótkim czasie może dojść do spadku inwestycji samorządowych i wystąpienia problemów z wykorzystaniem środków unijnych czy realizacją podstawowych zadań publicznych. Dlatego też apelujemy do Rządu RP o podjęcie pilnych działań, które będą zmierzały do zapewnienia rekompensaty utraconych dochodów. Istotnym ich elementem musi być też zagwarantowanie źródeł pokrycia gwałtownie rosnących wydatków budżetów naszych gmin i powiatów – powiedział Zygmunt Frankiewicz.

Piotr Kuczera, Przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, prezydent Rybnika przedstawił zasadniczą intencję stanowiska Zgromadzenia Ogólnego Związku w sprawie 21 tez samorządowych.

- Podzielamy pogląd, iż Polska potrzebuje poważnej, merytorycznej debaty nad dorobkiem, stanem oraz przyszłością samorządu terytorialnego, który od blisko 30 lat jest fundamentem rozwoju naszego kraju. Sukcesywne ograniczanie możliwości finansowych samorządów terytorialnych może doprowadzić w niedługim czasie do ich całkowitej zapaści. W konsekwencji tego procesu obywatele mogą utracić dostęp do podstawowych usług publicznych – powiedział Piotr Kuczera.

Przewodniczący Związku podkreślił konieczność traktowania postulatów samorządowych jako istotnej wskazówki w działaniach zmierzających do poprawy funkcjonowania jst.