Deklaruje też możliwość zapewnienia potrzebnego wsparcia prawnego.

Stanowisko
Związku Miast Polskich
w sprawie poselskiego projektu ustawy o legalności działania organów gminy zaangażowanych w organizację wyborów prezydenckich w 2020 roku (druk 2716)

Zarząd Związku Miast Polskich wyraża pełną solidarność z wójtami i burmistrzami, którzy w kwietniu 2020 r. ulegli niezgodnym z prawem naciskom urzędników administracji rządowej, nakłaniającym do prze-kazania bez podstawy prawnej wyznaczonemu operatorowi spisów wyborców, zawierających chronione dane osobowe. Uprawomocnione w lipcu br. pierwsze orzeczenie w tej sprawie (sąd stwierdził przekroczenie uprawnień, odstępując warunkowo od wydania wyroku skazującego, po uwzględnieniu okoliczności towarzyszących wówczas przygotowaniom do tzw. wyborów kopertowych) jest jasne i wyważone.

Związek Miast Polskich, pod wpływem nadchodzących z urzędów miast informacji, zamówił wówczas opinię prawną w tej sprawie (w załączeniu), którą udostępnił na swojej stronie internetowej i rozesłał do miast i innych organizacji samorządowych. Wynikało z niej jednoznacznie, że brak było podstaw do przekazywania przez gminy danych osobowych wyborców. Na jej podstawie zdecydowana większość włodarzy miast i gmin odmówiła wykonania nielegalnego polecenia nieuprawnionych organów, a niektóre przekazały spisy zabezpieczone hasłem, które zamierzały ujawnić dopiero po rozstrzygnięciu wątpliwości prawnych.

W związku z powyższym Zarząd Związku:

1) negatywnie opiniuje poselski projekt ustawy z druku 2716, ponieważ nikt nie może po ponad 2 latach ex post uznać legalności działań, które w ówczesnym stanie prawnym były nielegalne;

2) zauważa, że - zgodnie z Kodeksem karnym - kto publicznie nawołuje do popełnienia przestępstwa podlega odpowiedzialności karnej; tej samej odpowiedzialności podlega także ten, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego;

3) rozważy wsparcie prawne dotkniętych ewentualnymi orzeczeniami sądów burmistrzów i prezydentów miast członkowskich, jeśli postanowią wnieść pozwy cywilne wobec urzędników administracji rządowej, którzy wywierali na nich w kwietniu 2020 r. nielegalne naciski (m.in. grożąc zarządem komisarycznym).

Zarząd zwraca uwagę, że grupa posłów – inicjatorów projektu – stwarza niebezpieczny precedens działania niezgodnego z konstytucyjną zasadą trójpodziału władzy w demokratycznym państwie prawa. Można sobie wyobrazić, że możliwe będzie także wydanie ex post ustawy, która arbitralnie, poza władzą sądowniczą uzna, że legalne jakiś czas temu działania były jednak nielegalne. Kategorycznie sprzeciwiamy się takim pomysłom.

Zarząd stanowczo protestuje też przeciwko zawartemu w uzasadnieniu projektu sformułowaniu: Niestety, tylko niektórzy wójtowie, burmistrzowie, prezydenci zdecydowali się podjąć decyzje nakierowane na troskę o ciągłość władzy państwowej, polegające na przekazaniu spisów wyborców Poczcie Polskiej. Wspierając miasta w wielu kwestiach, związanych z przygotowaniami do wyborów w 2020 r., Związek miał bezpośredni i pełny obraz sytuacji. Jednoznacznie stwierdzamy, że wszystkie miasta i gminy prowadziły w warunkach stanu epidemii wszelkie możliwe działania zmierzające do bezpiecznego przygotowania i przeprowadzenia wyborów, starając się pokonać rozliczne przeszkody, np. trudności w obsadzeniu większości obwodowych komisji wyborczych. Mimo tych starań wybory i tak nie odbyły się w konstytucyjnym terminie. Wszelkie problemy, powodowane przez nadzwyczajne okoliczności, mogły być zgodnie z Konstytucją rozwiązane ku powszechnemu pożytkowi, gdyby zostały wysłuchane apele samorządów i ekspertów o w pełni uzasadnione wówczas wprowadzenie stanu klęski żywiołowej.

Kraków, 21 października 2022 r. 

Za Zarząd
(-) Zygmunt Frankiewicz
Prezes Związku