Komisja proponuje dziś uruchomienie dyrektywy o ochronie tymczasowej , aby zapewnić szybką i skuteczną pomoc osobom uciekającym przed wojną na Ukrainie. Zgodnie z tą propozycją osoby uciekające przed wojną otrzymają tymczasową ochronę w UE, co oznacza, że otrzymają pozwolenie na pobyt oraz dostęp do edukacji i rynku pracy.

Jednocześnie Komisja przedstawia również wytyczne operacyjne mające pomóc funkcjonariuszom straży granicznej państw członkowskich w skutecznym zarządzaniu przyjazdami na granice z Ukrainą, przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa. W wytycznych zaleca się również, aby państwa członkowskie utworzyły specjalne szlaki wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych w celu przekazywania pomocy humanitarnej i przypominają o możliwości przyznania dostępu do UE ze względów humanitarnych.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen powiedziała: „Europa wspiera tych, którzy potrzebują ochrony. Wszyscy uciekający przed bombami Putina są mile widziani w Europie. Zapewnimy ochronę szukającym schronienia i pomożemy szukającym bezpiecznej drogi do domu”.

Dyrektywa o ochronie tymczasowej

Od czasu inwazji militarnej Rosji na Ukrainę ponad 650 000 osób uciekło do sąsiednich państw członkowskich UE. Dyrektywa o ochronie tymczasowej została specjalnie opracowana w celu zapewnienia natychmiastowej ochrony osobom, które jej potrzebują, oraz uniknięcia przeciążenia systemów azylowych państw członkowskich.

Zgodnie z tą propozycją obywatele Ukrainy i osoby, które uczyniły z Ukrainy swój dom, a także członkowie ich rodzin przesiedleni w wyniku konfliktu będą mieli prawo do ochrony w całej Unii Europejskiej. Obywatele spoza Ukrainy i bezpaństwowcy legalnie przebywający na Ukrainie, którzy nie mogą powrócić do swojego kraju lub regionu pochodzenia, np. osoby ubiegające się o azyl lub osoby korzystające z ochrony międzynarodowej oraz członkowie ich rodzin, również otrzymają ochronę w UE. Inni, którzy przebywają legalnie na Ukrainie przez krótki czas i są w stanie bezpiecznie wrócić do kraju pochodzenia, nie będą objęci tą ochroną. Niemniej jednak należy zezwolić na dostęp do UE w celu tranzytu przed powrotem do swoich krajów pochodzenia.

Biorąc pod uwagę nadzwyczajny i wyjątkowy charakter tego ataku oraz skalę nowo przybyłych do UE, dyrektywa o ochronie tymczasowej stanowi odpowiednią odpowiedź na obecną sytuację poprzez:

• Zapewnienie natychmiastowej ochrony i praw: obejmuje to prawo pobytu, dostęp do rynku pracy, dostęp do mieszkań, pomocy społecznej, pomocy medycznej lub innej oraz środków utrzymania. Dzieciom i nastolatkom bez opieki ochrona czasowa daje prawo do opieki prawnej i dostępu do edukacji.
• Zmniejszenie presji na krajowe systemy azylowe poprzez stworzenie statusu ochrony przy zmniejszonych formalnościach. Pozwoli to uniknąć przeciążenia krajowych systemów azylowych i pozwoli państwom członkowskim zarządzać przyjazdami w uporządkowany i skuteczny sposób, z pełnym poszanowaniem praw podstawowych i zobowiązań międzynarodowych.
• Większa solidarność i podział odpowiedzialności: przepisy dyrektywy o ochronie tymczasowej promują równowagę wysiłków między państwami członkowskimi w zakresie przyjmowania wysiedleńców z Ukrainy. „Platforma Solidarności”, na której państwa członkowskie mogą wymieniać informacje na temat zdolności przyjmowania, będzie koordynowana przez Komisję.
• Dalsze wsparcie ze strony agencji UE: Frontex, Agencja Unii Europejskiej ds. Azylu i Europol mogą zapewnić dalsze wsparcie operacyjne na wniosek państw członkowskich, aby zapewnić sprawne wdrożenie tej decyzji.

Wytyczne dotyczące zarządzania granicami

Wytyczne dotyczące zarządzania granicami zewnętrznymi wyjaśniają ułatwienia dostępne dla funkcjonariuszy straży granicznej państw członkowskich na mocy przepisów Schengen w zakresie przeprowadzania kontroli granicznych. Pomoże to zapewnić skuteczne zarządzanie granicami, aby pomóc osobom uciekającym przed wojną w bezzwłocznym znalezieniu schronienia przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu kontroli bezpieczeństwa.

Dostępne ułatwienia obejmują:

• Uproszczenie kontroli granicznych na granicach UE z Ukrainą: Zgodnie z przepisami Schengen funkcjonariusze straży granicznej mogą w wyjątkowych okolicznościach czasowo złagodzić odprawy graniczne niektórych kategorii osób. Wytyczne określają kryteria, które mają pomóc państwom członkowskim zdecydować, do kogo może to mieć zastosowanie, uwzględniając potrzeby szczególnie narażonych podróżnych, takich jak dzieci. Jeżeli nie można ustalić tożsamości przybywającej osoby, powinna mieć zastosowanie regularna odprawa graniczna. Ponadto państwa członkowskie mogą również podjąć decyzję o przeprowadzeniu odprawy granicznej w trakcie lub po przewozie podróżnych do bezpiecznego miejsca, a nie na przejściu granicznym. Te dwa środki pomogą skrócić czas oczekiwania na granicy, tak aby ludzie mogli bezzwłocznie dotrzeć do bezpiecznego miejsca.
• Elastyczność w zakresie warunków wjazdu: zgodnie z przepisami Schengen funkcjonariusze straży granicznej mogą zezwolić obywatelom spoza UE na wjazd na terytorium państwa członkowskiego ze względów humanitarnych, nawet jeśli nie spełniają wszystkich warunków wjazdu (na przykład, nawet jeśli nie posiadają ważnego paszportu). lub wiza z nimi). Państwa członkowskie mogą zastosować to odstępstwo, aby umożliwić wjazd wszystkim osobom uciekającym przed konfliktem na Ukrainie.
• Zezwalanie na przekraczanie na tymczasowych przejściach granicznych, poza oficjalnymi przejściami granicznymi: Może to pomóc w zmniejszeniu opóźnień na granicy w obecnej sytuacji, na przykład w przypadku, gdy drogi prowadzące do oficjalnych przejść granicznych są zablokowane przez porzucone samochody.
• Łatwy dostęp dla służb ratowniczych i pomocy humanitarnej: Państwa członkowskie powinny dokonać specjalnych ustaleń w celu ułatwienia wjazdu i wyjazdu służb ratowniczych, policji i straży pożarnej, w tym zapewnienia pomocy medycznej, żywności i wody osobom oczekującym na przekroczenie granicy. Państwa członkowskie powinny również wyznaczyć specjalne pasy na przejściach granicznych, aby zapewnić dostęp i powrót organizacji udzielających pomocy humanitarnej ludności na Ukrainie.
• Rzeczy osobiste i zwierzęta: Osoby wysiedlone z Ukrainy mogą przywieźć rzeczy osobiste bez żadnych opłat celnych. Wytyczne wyjaśniają również ułatwienia dostępne dla osób przyjeżdżających ze swoimi zwierzętami.