KOMUNIKAT Z POSIEDZENIA ZARZĄDU ZWIĄZKU MIAST POLSKICH 

W DNIU 13 PAŹDZIERNIKA 2020 R.

Obradujący w trybie online Zarząd Związku omówił dwa pilne bieżące problemy:

1) Stan finansów miast, w kontekście nowego, rządowego projektu zmian w podatku PIT,
2) Sytuację miast w warunkach rosnącego zagrożenia epidemicznego.

1. Zarząd negatywnie ocenił przebieg spotkania zespołu roboczego Komisji Wspólnej Rządu i ST, podczas którego strona rządowa – stosując manipulacje danymi – twierdziła uporczywie, że sytuacja finansowa JST jest bardzo dobra, argumentując tę tezę danymi dotyczącymi dochodów JST z lat ubiegłych. Nie tylko nie uwzględniono w pełni danych za I półrocze br., ale całkowicie pominięto szybki wzrost kosztów realizacji zadań samorządów, a w ślad za tym znacznie szybszy niż zwiększenie dochodów wzrost wydatków bieżących JST w ostatnich 5 latach.

Zwrócono uwagę, że tymi samymi, powierzchownymi i nieprawdziwymi argumentami posługiwał się premier podczas dzisiejszego spotkania online z prezydentami miast, jak również na fakt, że są one bez­refleksyjnie powtarzane przez polityków opcji rządzącej podczas prac legislacyjnych.

Członkowie Zarządu podkreślali, że trzeba podjąć konsekwentne działania zmierzające do zmiany tego podejścia rządzących. Nasze argumenty trafiają do mediów, jednak ma to miejsce incydentalnie, w chwi­lach nasilenia konfliktu na linii rząd – samorząd (np. wiosenna akcja listów i konferencji prasowych na temat spadku nadwyżki budżetowej i koniecznej rezygnacji z części inwestycji; kontr-spot telewizyjny w od­powiedzi na spot KPRM, która znalazła także żywy oddźwięk w prasie).

30 września trafił do Sejmu kolejny rządowy projekt zmian w systemie podatku PIT (druk 642), który tym razem powoduje – inaczej niż dotąd – nowe ubytki w budżetach samorządowych z jednoczesnym wzrostem do­chodów budżetu państwa. Tym razem trzeba więc mówić o równoważeniu budżetu centralnego kosztem budże­tów JST. Projekt ten przelał szalę goryczy, stąd nasz ubiegłotygodniowy apel do miast o podjęcie akcji informacyjnej, adresowanej do Waszych posłów i do mediów lokalnych (załącznik 1).

Zarząd postanowił podjąć szereg działań, które mogą być skuteczne tylko pod warunkiem aktywnego i konsekwentnego włączenia się do nich burmistrzów i prezydentów, rad miast i mediów lokalnych:

a) akcja informacyjna, skierowana do posłów i mediów lokalnych, wskazująca, ile wyniosą i jakie skutki spo­wodują ubytki w dochodach własnych miast, spowodowane zmianami w ustawach od lipca 2019 r. (z jakich konkretnych inwestycji i działań będzie zmuszone zrezygnować każde z miast w przyszło­rocznym budżecie); będzie ona przeprowadzona w ciągu najbliższych dwóch tygodni (wzór wyślemy mailem);

b) w przypadku uchwalenia tej ustawy przez Sejm – wniosek do Senatu z projektem poprawek;

c) w przypadku odrzucenia przez Sejm poprawek Senatu – wniosek do Prezydenta RP o odmowę podpi­sania ustawy;

d) w przypadku wejścia w życie ustawy – wniosek do TK, obejmujący wszystkie, spowodowane zmianami w ustawach i niezrekompensowane ubytki w dochodach własnych JST, złożony przez uprawnione pod­mioty, wsparty uchwałami rad miast i gmin; jednoczesny wniosek do Rady Europy, w związku z wielo­krotnym złamaniem przez władze RP art. 9 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego.

Niezależnie od tego Zarząd rozważy przygotowanie kolejnego obywatelskiego projektu ustawy, zwięk­szającego odpowiednio udziały JST w podatkach PIT i CIT (rekompensata ubytków). Alternatywą może być projekt senacki, poparty uchwałami rad miast, gmin, powiatów i sejmików województw. W obu przypadkach warunkiem powodzenia będzie szeroki udział samorządowców w tych działaniach.

Zarząd zobowiązał Biuro Związku do zaproponowania cyklu działań informacyjnych, adresowanych do mediów centralnych, mających na celu rzetelne informowanie społeczeństwa o rzeczywistym stanie finan­sów lokalnych oraz skutkach ich osłabienia dla rozwoju lokalnego, w tym finansowania projektów unijnych. Realizacja takich działań będzie musiała być wsparta przez miasta. Część członków Zarządu deklaruje zaanga­żowanie się miast w te działania, np. wzorem skutecznej i widocznej kampanii „Sam urządzaj swoje miasto”. W akcji tej uczestniczyło w różnych formach ponad sto miast.

2. Zarząd – na podstawie informacji przekazanej przez uczestniczących w spotkaniu prezydentów miast – negatywnie ocenił przebieg spotkania z Prezesem Rady Ministrów RP w sprawie szybkiego wzrostu dyna­miki zachorowań na SARS-CoV-2. Strona rządowa nie przedstawiła żadnych konkretnych propozycji ani informacji, które mogłyby stać się przedmiotem konsultacji z samorządami. W poczynaniach rządu nadal widoczny jest brak strategii i doraźność podejmowanych działań. W tej sytuacji w pełni aktualny pozostaje ubiegłotygodniowy apel Zarządu ZMP o odpowiedzialne traktowanie polskiego społeczeństwa podczas pan­demii (załącznik 2).

W związku z tym Zarząd zaakceptował projekt Oświadczenia strony samorządowej w tej sprawie, który został uzupełniony zestawem zaproponowanych przez członków Zarządu konkretnych przedsięwzięć, jakie powinny być podjęte przez stronę rządową, by zwiększyć skuteczność przeciwdziałania pandemii (załącznik 3).

Poznań, 13 października 2020 r.