Zgodnie z ustaleniem z premierem Mateuszem Morawieckim podczas II Kongresu Małych i Średnich Miast w Chełmie, na KWRiST omawiano kwestie związane z energetyką.
Transformacja energetyczna - stanowisko ZMP
Zarząd Związku Miast Polskich przyjął stanowisko, w którym przypomniał historię tego zadania własnego gmin, jakim jest planowanie i organizacja zaopatrzenia w energię elektryczną, cieplną i gaz. Gwałtowny wzrost cen mediów energetycznych w ostatnich trzech latach, spotęgowany przez kryzys energetyczny, wywołany wojną na Ukrainie spowodował, że miasta i gminy dostrzegły konieczność prowadzenia własnej, lokalnej, zintegrowanej polityki energetycznej.
Podniesienie stawki VAT na energię elektryczną od stycznia br. z 5 do 23%, wzrost opłat dystrybucyjnych za przesył energii elektrycznej o 45-50%, znacząco wyższe niż giełdowe ceny gazu dyktowane ciepłowniom i wreszcie zawyżona marża dystrybutora paliw – sprawiły, że miasta i gminy będą przyjmować lokalne strategie energetyczne, by zabezpieczyć swoich mieszkańców przed skutkami kryzysu, spotęgowanymi brakiem adekwatnych działań władz centralnych.
„Aby umożliwić samorządom skuteczne działanie na rzecz społeczności lokalnych, domagamy się – w imieniu miast członkowskich Związku – następujących działań ze strony władz centralnych:
I. W zakresie cen energii:
a) zapewnienie maksymalnej ceny energii elektrycznej dla podmiotów wrażliwych, w tym samorządowych, na poziomie uwzględniającym spadki cen giełdowych oraz obniżenie wzrostu opłat dystrybucyjnych do poziomu inflacji;
b) zapewnienie maksymalnych cen gazu dla wszystkich podmiotów wrażliwych, w tym JST, na poziomie uwzględniającym spadki cen oferowanych innym podmiotom (np. dla biznesu);
c) przeznaczenie 100% dochodów budżetu państwa z tytułu sprzedaży uprawnień do emisji CO2 na transformację energetyczną, z czego przynajmniej połowa powinna być przeznaczona na energetykę lokalną;
II. W zakresie działania regulatora państwowego:
a) zobowiązanie URE do przestrzegania zasad wskazanych w punkcie I a, zwłaszcza w zakresie nieuzasadnionego wzrostu opłat dystrybucyjnych;
b) zobowiązanie URE do stosowania upustów cenowych dla odbiorców zapewniających bilansowanie energii w skali miasta” – czytamy w stanowisku ZMP.
Dodatkowo miasta chcą również zmian legislacyjnych, które skutecznie umożliwią ich transformację energetyczną.
Niektóre postulaty spełnione
Marcin Ścigan, dyrektor Departamentu Odnawialnych Źródeł Energii w resorcie klimatu i środowiska zapewnił, że w rozwiązywaniu problemów zawartych w stanowisku współpraca ze stroną samorządową jest kluczowa. Jego zdaniem część postulatów została już spełniona w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii, która 25 kwietnia br. została przyjęta przez Radę Ministrów. Wiele kwestii dotyczących rozwoju energetyki lokalnej zostało tam uregulowanych.
- Wprowadziliśmy w tym projekcie szerszą formułę funkcjonowania klastrów energii, w których JST mają być obligatoryjnym uczestnikiem. Zaproponowaliśmy wprowadzenie mechanizmów wsparcia, zarówno w kontekście opłat za energię, jak i opłat dystrybucyjnych. Dodatkowo rozszerzyliśmy zapisy o działalności społeczności energetycznej, wprowadziliśmy przepisy dotyczące prosumenta lokatorskiego, które będą zachęcały do budowy instalacji fotowoltaicznych na dachach budynków wielolokalowych - poinformował Ścigan.
9 maja spotkanie grupy roboczej
Ponieważ na Komisji Wspólnej nie ma czasu na wypracowanie szczegółowych rozwiązań, burmistrz Proszowic Grzegorz Cichy, prezes Unii Miasteczek Polskich i współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej zaproponował, by zajęła się tym specjalna grupa robocza ds. energetyki kraju. Będzie ona pracować w ramach Zespołu ds. Energii, Klimatu i Środowiska KWRiST. Ma wypracować rozwiązania, które następnie przekaże zespołowi problemowemu KWRiST. Pierwsze spotkanie grupy roboczej zostało ustalone na 9 maja br.
Jednocześnie Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej zaprotestował przeciwko temu, że Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o OZE, którego ostateczna wersja nie została przekazana do opiniowania stronie samorządowej.
W wyniku rozmowy w Chełmie z premierem na początku maja br. odbędą się rządowo-samorządowe spotkania dotyczące zmian w systemie finansów JST, a także kwestii zmian taryf za wodę.
Apel o odrzucenie noweli o referendum lokalnym
Strona samorządowa KWRiST zaapelowała o odrzucenie nowelizacji ustawy o referendum lokalnym. Projekt dotyczy zmian w zasadach organizowania i przeprowadzania referendum lokalnego, m.in.: wprowadza regułę, zgodnie z którą referendum będzie można przeprowadzać dwa razy w czasie trwania kadencji; zmniejsza o połowę liczby obywateli niezbędnych do zainicjowania referendum; daje inicjatorom referendum 6-miesięcznego (a nie 60-dniowego jak dotychczas) terminu na zebranie podpisów mieszkańców popierających referendum czy zmniejsza o połowę próg frekwencji (z 30 do 15%), od którego zależy ważność referendum.
Sejm przyjął nowelizację w marcu, jednak Senat ją zawetował i obecnie projekt czeka na ponowne głosowanie w Sejmie.
"Przepisy tej ustawy niweczą podstawy demokracji lokalnej z trudem wypracowane na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat.
Może to spowodować istotne osłabienie zaufania do sprawczości obywateli wyrażanej podczas wyborów oraz może sparaliżować działalność lokalnych wspólnot mieszkańców poprzez spowodowanie wypaczenia, na mocy którego to mniejszość będzie decydowała o większości" – współprzewodniczący KWRiST, Grzegorz Cichy odczytał apel.
I dodał, że wprowadzenie tych przepisów grozi burmistrzom i wójtom permanentną kampanią wyborczą i referendum odwoławczym co pół roku. Pretekstem do jego przeprowadzenia może być niepopularna decyzja, np. podniesienie opłaty za wodę czy śmieci lub jakaś inwestycja.
Współprzewodniczący Komisji ze strony rządowej, wiceminister Paweł Szefernaker z kolei przypomniał, że projekt ustawy nie jest rządowy, a poselski. Przygotował go Kukuz’15, a uzyskał poparcie Prawa i Sprawiedliwości.
hh
