W stanowisku w sprawie Pakietu przedstawiono szczegółowe rekomendacje do tego dokumentu. – Bardzo nas cieszy, że rząd podjął inicjatywę i zajął się sytuacją średnich oraz małych miast w Polsce, które tracą swoje funkcje społeczno-gospodarcze. Jednak do tej realizacji, zaproponowanej w Pakiecie, mamy szereg propozycji i uwag. Chcielibyśmy rozmawiać z rządem na ten temat, aby narzędzia były efektywne i ten negatywny dla Polski proces zatrzymać – mówił prezes ZMP, Zygmunt Frankiewicz. - Chcemy rozszerzyć Pakiet m.in. o inne programy oraz o decentralizację instytucji i inwestycji.

Więcej preferencji dla średnich miast

I tak samorządowcy z miast proponują, aby objąć wsparciem rezerwy wykonania obecnej perspektywy finansowej funduszy UE w pierwszej kolejności projekty z tych miast, które nie uzyskały środków z RPO i znajdują się na listach rezerwowych, a także będące w podobnej sytuacji projekty zgłoszone do programów sektorowych, które nie otrzymały dofinansowania z powodu braku środków. Są to gotowe projekty inwestycyjne, które będą mogły być podjęte niemal natychmiast po ewentualnym uzyskaniu środków. W opinii Zarządu należy również zaangażować do wsparcia Pakietu inne narzędzia finansowe, jakimi dysponuje rząd, zwłaszcza środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, funduszy wojewódzkich oraz innych funduszy celowych, będących w gestii rządu albo poszczególnych ministrów.

Na kolejną perspektywę, kiedy Pakiet ma już uzyskać pełny wymiar, powinien otrzymać kształt zintegrowanego programu operacyjnego, opartego o pogłębioną analizę potrzeb miast (przeprowadzoną z ich udziałem), do których będzie on adresowany. Główne działania takiego programu powinny być podejmowane przede wszystkim w tych dziedzinach, których wzmocnienie pozwoliłoby zminimalizować negatywne skutki utraty funkcji społecznych i gospodarczych przez średnie miasta. Konieczne jest poszerzenie wachlarza instrumentów wsparcia rozwoju mieszkalnictwa i stworzenie preferencji dla miast średnich, np. podniesienie poziomu dofinansowania do 60-70% dla aplikujących do BGK o środki na budownictwo socjalne oraz komunalne.

Uwagi ZMP dotyczą również podziału administracyjnego. Proponuje się m.in. wsparcie łączenia miast i tzw. gmin obwarzankowych, uzupełnienie kryteriów dokonywania korekt podziału administracyjnego o kryterium „uwarunkowania rozwojowe” oraz przyznanie statusu miast na prawach powiatu pominiętym w 1998 r. miastom prezydenckim.

Konieczne konsultacje i oddłużenie

Negatywnie oceniono zapowiedź połączenia gminy Ostrowice z miastem członkowskim Drawsko Pomorskie. Członkowie Zarządu ZMP podkreślali, że decyzja rządu w tej sprawach podlega konsultacjom z zainteresowanymi, przede wszystkim z mieszkańcami jednostek podziału terytorialnego, których dotyczą zmiany, ale także z organami gminy, do której mają być przyłączone nowe terytoria. Włączeniu Ostrowic stanowczo sprzeciwiają się organy gminy Drawsko Pomorskie, która – według rządu – musiałaby przejąć również długi i problemy znoszonej gminy. Najwłaściwszym obecnie rozwiązaniem, poprzedzającym inne decyzje, powinna być możliwie szybka restrukturyzacja zadłużenia gminy, aby komisarz rządowy mógł spłacić zobowiązania, wobec których narastają odsetki. Absolutnie nie do przyjęcia jest przerzucenie na jakąkolwiek inną gminę zadłużenia Ostrowic. Stanowisko w tej sprawie w załączeniu.

Przeciwko centralizacji

Zaprotestowano przeciwko zapisom projektu ustawy przygotowanej przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa o organach administracji inwestycyjnej i nadzoru budowlanego. – Obecne tendencje w naszym kraju są mocno centralistyczne, tzn. przy każdej okazji centralizuje się zarządzanie państwem. Sprawa administracji inwestycyjnej i nadzoru budowlanego to taki jednoznaczny przykład – zwracał uwagę Z. Frankiewicz.

W myśl projektu ustawy organ administracji architektoniczno-budowlanej staje się organem administracji inwestycyjnej. Na szczeblu podstawowym zadania te wykonuje starosta i są to zadania z zakresu administracji rządowej. Podstawowa i zasadnicza uwaga dotyczy obszernego zakresu, jaki ustawa powierzyła organowi administracji inwestycyjnej, począwszy od prowadzenia postępowań w sprawie zgody inwestycyjnej poprzez podziały nieruchomości, wywłaszczenia, zwroty wywłaszczonych nieruchomości, a także prowadzenie postępowań w sprawie decyzji zintegrowanej. - Tworzy się dziwną konstrukcję – funkcjonujące w miastach organy nadzoru będą podlegały wprost administracji rządowej. To jest odbieranie kompetencji, oddalenie decyzji od mieszkańców oraz scentralizowanie zarządzania, a to niczemu dobremu nie służy. Podporządkowanie samorządów administracji centralnej odbędzie się ze szkodą dla efektywności – podkreślał prezes Związku. Tak obszerny zakres kompetencji, który powierzono organom administracji inwestycyjnej, nie daje bowiem jakichkolwiek gwarancji prowadzenia sprawnie postępowań. Ustawa nie wprowadza instrumentów, które miały być gwarantem efektywnego działania tych organów.

Projekty legislacyjne Związku

Zarząd ZMP zaakceptował dwie propozycje zmian legislacyjnych, zgłoszone przez miasta członkowskie. Chodzi o zmianę nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami, która wprowadziła 23 sierpnia br. niekorzystną zmianę dla JST dotyczącą zbywania nieruchomości publicznych na rzecz osób użytkujących je na podstawie wieloletnich umów dzierżawy. Zmienia ona gruntowanie dotychczasowy sposób gospodarowania nieruchomościami i może spowodować ograniczenie, czy wręcz całkowity brak zainteresowania inwestowaniem na dzierżawionych nieruchomościach, co z kolei wpłynie niekorzystnie na rozwój. Postuluje się zatem zmianę w myśl, której wojewoda w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność JST może zwolnić z obowiązku zbycia w drodze przetargu nieruchomości przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe lub na realizację urządzeń infrastruktury technicznej albo innych celów publicznych, jeśli są realizowane przez podmioty, dla których są to cele statutowe, oraz, gdy ubiega się o nabycie nieruchomości osoba, która dzierżawi lub użytkuje nieruchomość na podstawie umowy zawartej co najmniej na 10 lat. Taką propozycję zmiany wypracował Radom (w załączeniu).

Projekt zmian (wraz z uzasadnieniem) dotyczący opłat lokalnych w miastach turystycznych przygotował z kolei Kraków (w załączeniu). Zakłada on zerwanie dotychczasowego powiązania opłaty miejscowej z normami klimatycznymi, walorami krajobrazowymi oraz warunkami umożliwiającymi pobyt osób w celach turystycznych, wypoczynkowych czy szkoleniowych. W zamian opłata turystyczna - wzorem innych państw - ma być opłatą pobytową.

Joanna Proniewicz, rzecznik prasowy ZMP