Podczas posiedzenia w Warszawie 20 stycznia po burzliwej dyskusji i głosowaniu członkowie Zarządu ZMP przyjęli stanowisko w sprawie medialnej debaty o ograniczaniu kadencji wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Podjęli również stanowisko w sprawie stanowienia prawa w Polsce oraz projektów ustaw o ochronie praw lokatorów i o podstawowej opiece zdrowotnej.

Zdecydowane „nie” dla ograniczania kadencji

Zarząd ZMP w stanowisku apeluje, aby debata nad propozycją poważnej zmiany prawnej, a taką jest ograniczenie liczby kadencji w samorządzie, odbywała się na podstawie rzetelnych argumentów merytorycznych, zwracając uwagę na kontekst prawny, polityczny oraz aspekt motywacji indywidualnej. Wprowadzenie takiej zmiany w wyborach samorządowych oznacza bowiem pozbawienie konkretnych osób gwarantowanego w art. 169 Konstytucji RP biernego prawa wyborczego, a także ograniczenie czynnego prawa wyborczego, wynikającego z art. 62 Konstytucji. - To ograniczenie praw wszystkich obywateli w Polsce – podkreślał w dyskusji Ryszard Brejza, prezydent Inowrocławia.

Samorządowcy z miast sprzeciwiają się też pomysłowi wprowadzenia nowego rozwiązania z mocą wsteczną. W związku z sugestiami o wszechobecnych patologicznych układach i korupcji w Polsce lokalnej, prezes ZMP wystąpił z wnioskiem (w trybie dostępu do informacji publicznej) do ministra sprawiedliwości, Zbigniewa Ziobry o podanie liczby osób skazanych prawomocnym wyrokiem za przestępstwa korupcyjne oraz przeciwko którym skierowano akty oskarżenia.

Racjonalne i nieefektywne sposoby zarządzania mieszkaniami

W kwestii projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego uznano w stanowisku, że zawierają one zarówno regulacje, które wpłyną korzystnie na racjonalne gospodarowanie gminnym zasobem mieszkaniowym (np. możliwość decydowania przez gminę co do wyboru osób, które mogą dziedziczyć umowę najmu), jak i zapisy, które w efekcie pozbawią gminy możliwości samodzielnego decydowania o nim (np. obowiązek wypłacania odszkodowań właścicielom mieszkań, gdy sąd orzekł o eksmisji wobec lokatorów). W projekcie wprowadzono również zmiany, które w sposób niepełny pozwolą efektywnie zarządzać zasobem mieszkaniowym, takie jak wprowadzenie obligatoryjnie umów na czas oznaczony, co uniemożliwi nabywanie mieszkań na własność przez tych najemców oraz oddawanie lokali do remontu na własny koszt przed objęciem w najem.
Przepisy prawa dotyczące gospodarowania tym zasobem – zdaniem samorządowców z ZMP - winny ograniczać się tylko i wyłącznie do wyznaczania generalnych kierunków i ram działania gmin, a JST powinny posiadać swobodę w samodzielnym kształtowaniu lokalnej polityki mieszkaniowej uzależnionej od miejscowych uwarunkowań społeczno-ekonomicznych i infrastrukturalnych oraz własnych możliwości finansowych.

Wzmocnić Rządowe Centrum Legislacji

Przedstawiciele Zarządu ZMP podjęli też stanowisko w sprawie jakości stanowienia prawa w Polsce i jej wpływu na funkcjonowanie JST. Zwrócono w nim uwagę, że od wielu lat obserwujemy w Polsce stały wzrost liczby uchwalanych ustaw – pod względem ich liczby w Europie wyprzedza nas tylko Rumunia. Efektem takiego stanu rzeczy jest w naszych czasach coraz powszechniejsza nadregulacja, a przede wszystkim inflacja prawa. W wymiarze praktycznym oznacza to najczęściej: niespójność aktów prawnych, uznaniowość w ich interpretacji, rozmycie odpowiedzialności za tworzenie przepisów. Coraz częściej złe ustawy są poprawiane już kilka miesięcy po ich uchwaleniu, a w innych sytuacjach tworzy się prawo powielaczowe. Niska jakość prawa dotyczy wielu aktów prawnych, które wyznaczają ramy funkcjonowania JST. Najważniejsze negatywne aspekty procesu tworzenia prawa to m.in.: brak rzetelnej oceny skutków regulacji, brak projektów podstawowych aktów wykonawczych i opóźniania w ich wydawaniu, zbyt dużo zbędnych delegacji do aktów wykonawczych w ustawach dotyczących zadań własnych JST. Zwrócono uwagę na zbyt mały wpływ Rządowego Centrum Legislacji na proces stanowienia prawa, zwłaszcza na etapie prac parlamentarnych oraz zaproponowano wzmocnienie RCL – jego przekształcenie w (Narodowe) Centrum Legislacji, które sprawowałoby bardziej skuteczną pieczę nad procedurami i jakością merytoryczną prac legislacyjnych.

Zdrowie bez konkretnych narzędzi

Na brak konkretów i szczegółów wskazano w stanowisku w sprawie projektu ustawy Ministerstwa Zdrowia o podstawowej opiece zdrowotnej (POZ). Resort zdrowia wskazuje, że celem projektowanej regulacji jest zapewnienie kompleksowości i wysokiej jakości POZ oraz stworzenie warunków umożliwiających finansowe motywowanie świadczeniodawców udzielających świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do podnoszenia poziomu jakości udzielanych świadczeń poprzez rozwój zawodowy i współpracę zespołu. Jednak w opinii samorządowców proponowane przepisy nie pozwolą na osiągnięcie tych celów. Oprócz ogólnych sformułowań w projekcie brakuje skutecznych narzędzi prawnych, finansowych, zarządczych czy też informatycznych, umożliwiających realizację założonych celów. Projekt ustawy nie zapewnia też spójności rozwiązań dotyczących tego systemu z innymi obszarami systemu opieki zdrowotnej, w szczególności ambulatoryjną opieką specjalistyczną oraz opieką szpitalną. Nie rozwiązuje też narastających problemów, np. niewydolności opieki nocnej i świątecznej. Może doprowadzić do ograniczenia pacjentom dostępności do świadczeń. Zgłoszono liczne uwagi szczegółowe.

Joanna Proniewicz
rzecznik prasowy ZMP