O lepsze porozumienia

Konieczne, zdaniem Zarządu ZMP obradującego 25 maja w Warszawie, jest nie tylko doprecyzowanie zadań samorządów przy organizacji wyborów, ale też stworzenie mechanizmu ich finansowania, oddającego faktyczną skalę zaangażowania gmin.

Przedstawiciele miast wskazali, że niemożliwe jest podpisywanie porozumień pomiędzy wójtami, burmistrzami, prezydentami miast w sprawie określenia warunków organizacyjno-administracyjnych i technicznych obsługi urzędników wyborczych oraz zasad pokrywania kosztów ich działania, bez wcześniejszego dookreślenia szczegółowych zasad jego realizacji. Chodzi przede wszystkim o współpracę pracowników samorządowych z urzędnikami wyborczymi. Porozumienie to z jednej strony powinno zawierać elementy wspólne dla wszystkich, ale jednocześnie musi uwzględniać lokalną specyfikę poszczególnych gmin. Samorządowcy postulują również, aby - ze względu na brak doświadczeń w realizacji nowej ordynacji wyborczej - porozumienia dotyczyły wyłącznie roku 2018, a następnie były przedłużane, uwzględniając ewentualne zmiany wynikające z praktyki przeprowadzania wyborów (stanowisko ZMP w załączeniu i pismo do szefowej KBW).

Przeciwko obcinaniu pensji samorządowcom

Zarząd ZMP zajął się kwestią rozporządzenia płacowego. Sekretarz Strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, Andrzej Porawski przypomniał, że projekt zmian w taryfikatorze obniżający progi wynagrodzeń o 20 %, rząd przesłał do KWRiST 9 maja br., z wnioskiem o jego obiegowe zaopiniowanie w ciągu 5 dni (do 14 maja). Strona Samorządowa Komisji Wspólnej nie wyraziła wówczas zgody na opiniowanie w trybie obiegowym, wskazując na brak przesłanek do pospiesznych działań w tej sprawie oraz na argumenty przeciwko proponowanym zmianom. Mimo sprzeciwu, rozporządzenie przyjęto. Strona Samorządowa skrytykowała je pod względem formalnym i merytorycznym. Zapowiedziała też wystąpienie do Prezydenta RP z wnioskiem o skierowanie tej regulacji do Trybunału Konstytucyjnego, ze względu na niezgodność z Konstytucją RP i Europejską Kartą Samorządu Terytorialnego.

Oprócz tego 5 czerwca br. reprezentanci ZMP przedstawią delegacji Komitetu Monitorującego przestrzeganie Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego (przy Radzie Europy) w związku z tym rozporządzeniem zarzut drastycznego złamania art. 6 Karty przez działania bezprawnie ingerujące w samodzielność JST. Ustalono poza tym, że Związek zaproponuje Stronie Samorządowej skierowanie listu do premiera Morawieckiego, z prośbą o spotkanie z korporacjami w sprawie działań obniżających sprawność funkcjonowania administracji i nieprzestrzegania ustawy o KWRiST.

Opinia prawna i instrukcje dla miast

Prezes ZMP, Zygmunt Frankiewicz podzielił się informacjami ze spotkania z Prezydentem RP w tym samym dniu, w trakcie którego poruszył m.in. temat obniżenia wynagrodzeń. Z kolei A. Porawski, dyrektor Biura ZMP, powołując się na monitoring mediów (dane od 1 stycznia br.), podkreślił, że „powszechne oczekiwania społeczne związane z pełnieniem funkcji publicznych” i „społeczne postulaty” (stwierdzenia z uzasadnienia do rozporządzenia) dotyczące zmniejszenia pensji samorządowców nie znajdują potwierdzenia w medialnych informacjach. Świadczy o tym np. liczba publikacji. Temat nie był bowiem prawie w ogóle obecny w debacie medialnej do 5 kwietnia, kiedy to prezes Jarosław Kaczyński zapowiedział obniżenie uposażeń parlamentarzystom i samorządowcom. Czyli zapotrzebowanie na takie działania było, jednak nie społeczne, lecz tylko polityczne.

Związek Miast Polskich zamówił już opinię prawną (na podobny krok zdecydowała się też Unia Metropolii Polskich), która ma pomóc miastom w możliwie najkorzystniejszym stosowaniu przepisów rozporządzenia. Na ich podstawie ZMP przygotuje dla swoich członków rodzaj instrukcji postępowania w związku z rozporządzeniem. Członkowie Zarządu zwracali uwagę na wiele artykułów w mediach, które potwierdzają opinię samorządowców w tej sprawie (np. Przemysława Litwiniuka w „Rzeczpospolitej” z 23 maja br.: Pensje samorządowców spadną jeśli ci pozwolą).

Mieszkania „tak”, ale z uwagami ZMP

Zarząd ZMP w Warszawie uzależnił podjęcie pozytywnego stanowiska w sprawie nowej wersji rządowego projektu ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu inwestycji mieszkaniowych od uwzględniania zgłoszonych uwag. Doceniając dotychczas wprowadzone zmiany postulowane przez ZMP, samorządowcy z miast nie zgadzają się jednak na psucie przestrzeni i budowanie byle gdzie, a nie w dobrych, wyznaczonych przez miasta, lokalizacjach. Podkreślają, że według danych GUS jedna trzecia obszaru Polski, w tym blisko połowa obszarów miast, jest objęta aktualnymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego (MPZP). Przewidziano w nich tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową nawet dla 70 milionów obywateli! Zlekceważenie tych planów osłabia znaczenie aktów prawa miejscowego w praktyce urbanistycznej. Projektowana ustawa – w opinii Związku - nie powinna dotyczyć wszystkich terenów, a tylko specjalnych, np. powojskowych, kolejowych, rolnych w miastach itp. Dlatego należałoby wyraźnie zaznaczyć, że ustawa ułatwia realizację inwestycji mieszkaniowych jedynie na takich nowo pozyskanych dla budownictwa mieszkaniowego terenów, które były dotąd użytkowane w inny sposób.

Obecny projekt ma wciąż wiele innych mankamentów. Ważna dla jakości zagospodarowania przestrzeni jest niesprzeczność podejmowanych działań inwestycyjnych ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (art. 6). Ten sam przepis mówi jednak, że lokalizację inwestycji ustala się niezależnie od istnienia lub ustaleń MPZP. Poza tym opisana procedura nie jest możliwa do pełnego przeprowadzenia (wraz z podjęciem uchwały przez radę gminy) w ciągu 60 dni. Zastrzeżenia dotyczą także m.in. następujących spraw: niejasnego sformułowania, co znaczy stan zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych w gminie, standardów lokalizacji i realizacji inwestycji mieszkaniowych, obciążeń nakładanych na właścicieli nieruchomości, nienormatywnych dróg czy uzależnienia wysokości budowanych obiektów od liczby mieszkańców w gminie.

Podobny warunek, dotyczący pozytywnej opinii, członkowie Zarządu Związku postawili w sprawie rządowego projektu ustawy o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania. Ze względu na dużą liczbę krytycznych uwag z miast postulują ich uwzględnienie i wnioskują o przesunięcie w czasie przyjęcia tej regulacji.

Więcej w majowym numerze „Samorządu Miejskiego”

Joanna Proniewicz, rzecznik prasowy ZMP