Projekty sejmowej Komisji ds. Petycji

Pozytywnie z uwagami członkowie Zarządu Związku zaopiniowali projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami przygotowany przez sejmową Komisję ds. Petycji. W projekcie proponuje się skrócenie ustawowego terminu na wszczęcie przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia opłaty adiacenckiej. Obecny termin 3 lat, skraca się do 18 miesięcy, czyli o połowę. Jako argumentację przemawiającą za takim rozwiązaniem podaje się: niepewność właścicieli nieruchomości, ograniczenia w kształtowaniu domowych budżetów oraz brak zaufania do państwa. Samorządowcy z miast zwracali uwagę na to, że tak istotne skrócenie terminu na wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty adiacenckiej może uniemożliwić lub zasadniczo utrudnić obiektywne ustalenie wartości nieruchomości, bowiem w okresie 18 miesięcy mogą nie wystąpić na danym terenie transakcje, których wartość jest elementem wyceny nieruchomości. Zapewne dotyczyć to może zwłaszcza mniejszych gmin. Samorządowcy z miast mówili też o wysokich kosztach postępowań obciążających budżety gmin i zaproponowali wydłużenie vacatio legis do 6 miesięcy, w miejsce aktualnie proponowanych 3 miesięcy, aby samorządy mogły się do tej zmiany merytorycznie przygotować.

Pozytywnie zaopiniowano inny projekt sejmowej Komisji ds. Petycji, o zmianie ustawy – Prawo budowlane, na mocy którego miasta nie będą musiały wydawać zaświadczeń o zgodności zamierzonego sposobu użytkowania obiektu z planem miejscowym.

Z kolei projekt - tej samej Komisji - o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych został oceniony negatywnie. Zawiera on propozycje nowego sposobu finansowania zadań wojewódzkich i powiatowych rad do spraw osób niepełnosprawnych. W opinii Zarządu rozszerzony zakres wymaga wskazania źródeł finansowania. Obciąża bowiem kosztami realizacji zadań wojewódzkich i powiatowych rad, budżety odpowiednio województw i powiatów. Taka sytuacja, która powoduje przekazanie województwom lub powiatom do realizacji nowych zadań, wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększonych dochodów własnych. – Takich ciał opiniodawczych czy doradczych jest więcej. Jeżeli mielibyśmy przeznaczać specjalny budżet na ich finansowanie, gdzie dzisiaj tego nie ma, to pojawiłaby się nierówność w traktowaniu tych innych ciał. Wszystkie powinniśmy traktować równo - zwrócił poza tym uwagę Krzysztof Matyjaszczyk, prezydent Częstochowy.

O cudzoziemcach i rynku pracy

Zarząd zdecydował o przekazaniu uwag miasta do przygotowanego przez MRiPS projektu ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy, będącego realizacją kamienia milowego KPO. Przepisy określające warunki dostępu cudzoziemców do rynku pracy były wielokrotnie nowelizowane i uzupełniane, co utrudnia ich stosowanie. Dlatego istnieje potrzeba kompleksowego uregulowania tych zagadnień. Celem projektowanej ustawy jest usprawnienie procedur dotyczących powierzania pracy cudzoziemcom, zmniejszenie zaległości załatwiania spraw przez urzędy oraz ograniczenie występujących nadużyć oraz pełna elektronizacja postępowań. Uwagi dotyczą np. przekazanie procedury zezwoleń na pracę do powiatowych urzędów pracy, dopisania do poszczególnych zawodów i rodzajów pracy również wymagań (np. znajomość języków obcych, doświadczenie) czy zwiększenia swobody starostów w doborze kryteriów przy sporządzaniu listy zawodów.

Negatywnie natomiast zaopiniowano projekt - tego samego resortu - ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Regulacja ma na celu wprowadzenie zmian w działaniach publicznych służb zatrudnienia dostosowujących je do sytuacji na rynku pracy. Jednak zwolnienie OHP z podatku od nieruchomości w zakresie wykorzystywanym do realizacji kształcenia i wychowania uczestników i opłat z tytułu trwałego zarządu, spowoduje obniżenie wpływów z tego tytułu dla JST i tym samym ich dochodów. Dlatego ZMP nie mógł pozytywnie zaopiniować tego projektu. Zgodnie bowiem z art. 50 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, jeżeli projekt ustawy skutkuje zmianą poziomu dochodów lub wydatków (jak w tym przypadku) JST, to wymaga on określenia wysokości skutków tych zmian oraz wskazania źródeł ich sfinansowania.

Środowiskowe projekty ustaw

Z kolei pozytywnie zaopiniowano projekt o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska, przygotowany przez sejmową Komisję ds. Petycji. Projekt jest odpowiedzią na narastającą tendencję do zmniejszania się kwoty pozostawionej do dyspozycji gmin i powiatów z tytułu opłat i kar środowiskowych. Nowelizacja wprowadza zapis, że gminy i powiaty, których dochody z tytułu opłat i kar są większe niż 15-krotność średniej krajowej dochodów z roku poprzedniego przypadających na jednego mieszkańca, liczonej odpowiednio dla gmin i powiatów, przekazują nadwyżkę z tytułu tych dochodów do właściwego wojewódzkiego funduszu (obecnie była to 10-krotność). Pozwoli to zwiększyć pulę środków finansowych na działania związane z ochroną środowiska w gminach i powiatach.

Członkowie Zarządu ZMP postanowili przesłać uwagi miast do projektu o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska przygotowanego przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) bez wydania opinii, gdyż nie jest to jeszcze ostateczna wersja regulacji. Projekt ustawy zakłada m.in. tworzenie miejskich planów adaptacji w miastach większych bądź równych liczbie 20 tys. mieszkańców oraz uwzględnianie w nowo powstających i aktualizowanych planach ogólnych gmin i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wniosków i rekomendacji z opracowanych MPA. Projekt wprowadza także mechanizmy wspierające realizację przedsięwzięć proekologicznych w samorządach, w których występuje przekroczenie norm jakości powietrza. Eksperci z miast zwracali uwagę na np. wartość 95% powierzchni biologicznie czynnej, która może uniemożliwić lub znacznie ograniczyć możliwość realizacji na terenach zieleni np. ciągów pieszych lub rowerowych czy terenów rekreacji np. placów zabaw, ogrodów sensorycznych itp. Dlatego proponuje się zmianę tej wartości na 85%.

Potrzebne uwagi z miast do projektu w sprawie OZE

Na początku swojej legislacyjnej drogi jest też projekt ustawy MKiŚ o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii. Podstawowym celem tego projektu jest zapewnienie zgodności prawa krajowego z prawem unijnym, w zakresie udzielanej pomocy publicznej w systemach wsparcia OZE. Zaproponowane zmiany mają zwiększyć udział źródeł odnawialnych w krajowym zużyciu energii brutto oraz zapewnić lepszy rozwój sektora energii zgodny z ambicjami redukcji emisyjności gospodarki i zobowiązaniami międzynarodowymi. Zarząd postanowił na wniosek Marka Wójcika, pełnomocnika Zarządu ZMP ds. legislacyjnych, dać sobie więcej czasu na zebranie uwag z miast, ponieważ, chociaż zmiany idą w dobrym kierunku, to nie wszystkie postulaty środowisk samorządów miejskich są w tym projekcie uwzględnione. Ustalono, że uwagi do tej pory zgłoszone przez miasta zostaną przekazane do resortu.

„Lokalność” do doprecyzowania

Zarząd postanowił przekazać uwagę z miasta Ełk do projektu o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych (PiS), który wprowadza wymóg, aby oferenci w postępowaniach, których przedmiotem zamówienia jest dostawa produktów rolno-spożywczych w celu przygotowania posiłków, uwzględniali co najmniej 51 % produktów lokalnych w ofercie. Uwaga dotyczy konieczności doprecyzowania pojęcia „lokalność” – bez tego nie da się wprowadzić tej ustawy w życie. Podobne postępowanie (przekazanie uwag miast do autorów) zastosowano do projektu ustawy o specjalnych strefach rolniczych (PiS), gdyż projekt nie uwzględnia m.in. zmian wprowadzonych do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, odnosi się do starych instytucji, nie uwzględnia planów ogólnych. Projekt zakłada wprowadzenie stref rolniczych mających na celu wspieranie rozwoju produkcji rolnej, skraca procedury administracyjne, ułatwia lokalizowanie inwestycji w strefach umożliwiających realizację nowoczesnych obiektów związanych z produkcją rolną.

Apel o współdziałanie w kwestii bezpieczeństwa państwa

W związku z prezydenckim projektem ustawy o działaniach organów władzy państwowej na wypadek zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa Zarząd zwrócił uwagę, że prace nad podobną regulacją trwają obecnie w MSWiA. Dlatego oprócz przekazania uwag z miast zostanie wystosowany apel o współpracę z rządem i wspólne rozpatrywanie tych zagadnień, aby propozycja zmian w tym ważnym obszarze była kompletna i jak najlepsza. Co do zasady założenia projektu prezydenckiego są słuszne i kierunkowo potrzebne. Jednak w niektórych elementach podejście rządowe i prezydenckie się znacznie różni, np. w kwestii roli wojsk obrony terytorialnej.

Kontrowersje wokół wynagrodzeń samorządowych

Prezydenci i burmistrzowie zasiadający w Zarządzie Związku negatywnie ocenili projekt rozporządzenia RM zm. rozp. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych, ale postanowili przekazać uwagę miasta Sosnowca dotyczącą stanowiska geodety miasta. Rozporządzenie może spowodować demontaż struktury zatrudnienia w administracji publicznej, a termin jego wejścia w życie rodzi poważne konsekwencje dla lokalnych budżetów. Warto podkreślić, że planując budżety niemożliwe było zapewnienie kwoty wynikającej z opiniowanego rozporządzenia, gdyż nie była ona wówczas znana. Zagwarantowanie pokaźnych środków finansowych, zwłaszcza w połowie roku budżetowego, będzie skrajnie trudne, szczególnie w bardzo złej sytuacji finansowej samorządów. Więcej na ten temat zostało zawarte w stanowisku Zgromadzenia Ogólnego ZMP – TUTAJ.

Opinie do rozporządzeń

Członkowie Zarządu zdecydowali o przekazaniu uwagi do rozporządzenia MS zm. rozp. w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Projektowane rozporządzenie ma charakter dostosowujący do regulacji zawartych w rozporządzeniu Komisji (UE) 2023/2831 z dnia 13 grudnia 2023 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu UE w zakresie dotyczącym pomocy de minimis. Uwaga dotyczy doprecyzowania brzmienia par. 3a o to, że pomoc de minimis określona w rozporządzeniu dotyczy pomocy przyznanej w ciągu 3 minionych lat.

Natomiast opinię pozytywną otrzymał projekt rozporządzenia MF ws. zm. rozp. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług. Projekt ten ma charakter dostosowujący do regulacji zawartych w ustawie o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, w której ze względów technicznych wprowadzono odroczenie obowiązywania Krajowego systemu e-Faktur (KSeF) na dzień 1 lutego 2026 r. Taką samą opinię wyrażono wobec projektu rozporządzenia MC zm. rozp. ws. udzielania pomocy publicznej i pomocy de minimis na cyfrową dostępność i ponowne wykorzystanie informacji w ramach programu Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy 2021‒2027, które reguluje szczegółowe przeznaczenie, warunki oraz tryb udzielania przez Centrum Projektów Polska Cyfrowa pomocy publicznej i pomocy de minimis w ramach obszaru wsparcia 2.3 programu Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy 2021‒2027.

Samorządowcy z miast członkowskich ZMP odłożyli na razie opiniowanie projektu Koncepcji Rozwoju Kraju 2050. Jest to dokument mający umożliwić najlepsze wybory strategiczne w perspektywie nadchodzącego ćwierćwiecza, w ramach średniookresowych strategii i polityk publicznych wdrażanych przez rząd, samorząd terytorialny i innych interesariuszy gry o rozwój.

Zarząd przyjął w poczet miast członkowskich Związku 4 miasta: Chrzanów, Czarnków, Leżajsk i Włodowice. Do ZMP należy obecnie 360 miast, w których mieszka 80% miejskiej ludności Polski. Więcej o nich – TUTAJ.

Joanna Proniewicz, rzecznik prasowa ZMP