Podczas posiedzenia we Wrocławiu, 26 września 2016 r. członkowie Zarządu ZMP pozytywnie ocenili skierowany przez Ministerstwo Rozwoju do konsultacji społecznych projekt Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR).

Zarząd ZMP wyraził akceptację dla projektu w części dotyczącej samorządów terytorialnych, a zwłaszcza miast. - Jest w tym dokumencie kilka rewolucyjnych propozycji, z punktu widzenia miast bardzo korzystnych, szczególnie dla tych leżących na Śląsku i w Polsce wschodniej, małych miasteczek i dużych aglomeracji. Gdyby nie wiadomo było, kto jest autorem tego dokumentu, to Związek Miast Polskich mógłby się pod nim podpisać i nikt by się nie zdziwił – mówił Marek Wójcik, ekspert ZMP. Projekt został oparty na zasadzie zrównoważonego rozwoju, zintegrowanego zarówno terytorialnie, jak i funkcjonalnie. To podejście gwarantuje podejmowanie przedsięwzięć rozwojowych w obszarach funkcjonalnych, ponad granicami administracyjnymi i we współpracy międzysamorządowej oraz międzysektorowej. To umożliwi – zdaniem także Zarządu ZMP - najpełniejsze wykorzystanie lokalnych zasobów i potencjałów oraz ułatwia skoordynowanie kosztownych i nieracjonalnych zjawisk rozlewania się miast.
W tym miejscu zgłoszono jednak uwagę, aby zamiast „powiatowych rad rozwoju”, były to „lokalne rady rozwoju”, powoływane dla obszarów funkcjonalnych, w których podjęto współdziałanie dla rozwoju. Czasem obszary te, zwłaszcza wyłonione w ramach obecnych RPO oraz innych programów rozwojowych, obejmują więcej niż jeden powiat, np. Aglomeracja Wałbrzyska, Metropolia Poznań, Metropolia Gdańsk-Gdynia-Sopot, Szczeciński Obszar Metropolitalny.
Za istotne uznano takie kierunki działania jak np.: poprawę organizacji świadczenia lokalnych usług publicznych czy wzmocnienie finansów samorządowych. To drugie ma nastąpić poprzez zwiększenie znaczenia dochodów własnych w finansowaniu działalności JST, zmianę zasad finansowania rozwoju terytorialnego czy stopniową zmianę struktury dochodów i wydatków publicznych, aby coraz większa część wydatków rozwojowych była finansowana ze stabilnych źródeł krajowych. „Osiągnięcie tych celów ma zapewnić postulowana przez nas od dawna nowelizacja ustawy o dochodach JST oraz ustawy o finansach publicznych. Nasze postulaty w tym zakresie są zgodne z zapisami w Strategii, a ponadto obejmują konieczność rewizji indywidualnego wskaźnika zadłużenia oraz systemu wyrównawczego, a także zmiany przepisów kształtujących zarządzanie finansami lokalnymi (WPF i WPI)” – czytamy w stanowisku.
Samorządowcy z miast dzielili się jednak w trakcie dyskusji pewnymi wątpliwościami dotyczącymi, np. zbyt ogólnych zapisów, możliwości realizacji zaproponowanych rozwiązań, czy takich stwierdzeń, jak zmiana sprawności administracji samorządowej, które nie wiadomo, co konkretnie oznaczają. – Odnosząc się do głównego tekstu, trudno się z nim nie zgodzić w całości, choć jeśli dojdzie do dyskusji szczegółowej, warto będzie poruszyć jeszcze niektóre kwestie – podsumował dyskusję prezes ZMP, Zygmunt Frankiewicz.
Negatywnie zaopiniowano projekt ustawy o Polskiej Służbie Geologicznej przygotowany przez Ministerstwo Środowiska, który rewolucyjnie zmienia dotychczasową formułę i zasady funkcjonowania państwowej służby geologicznej. Uporządkowanie tej sfery działalności, która polega m.in. na badaniu budowy geologicznej oraz racjonalnym gospodarowaniu i ochronie struktur geologicznych, nie może się odbywać jednak kosztem dochodów jednostek samorządu terytorialnego. A tak właśnie by się stało, gdyby uchwalono takie regulacje jak: zmiany w artykule 141 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, pozbawiające samorządy powiatowe dochodów z opłat (wymienionych w Dziale VII, np. za działalność dotyczącą poszukiwania, rozpoznawania złóż kopalin, ich wydobywania, magazynowania surowców, odpadów itp.), wprowadzenie górnego limitu dochodów uzyskiwanych przez gminy z opłat (wymienionych w Dziale VII ww. ustawy) oraz dodatkowych zwolnień z tytułu użytkowania wieczystego gruntów.
W ten sposób obcięte zostaną wpływy z opłat dla tych gmin, w których przekraczają 500 zł na mieszkańca. W zeszłym roku było takich gmin dziewięć. Po zmianie przepisów przez 10 lat ich dochody zmaleją łącznie o 720 mln zł. Pieniądze te przejmie nowy urząd. Najbardziej stracą też te powiaty i województwa, w których wydobywa się ropę naftową i gaz. Od zeszłego roku partycypowały one w podziale wpływów z opłat za eksploatację tych surowców. W zeszłym roku było to ok. 17 mln zł.
Projektodawcy zakładają ponadto, że organy samorządu terytorialnego będą zobowiązane do nieodpłatnego udostępniania posiadanej informacji geologicznej, podczas gdy Polska Służba Geologiczna będzie czerpać przychody, pochodzące z budżetów JST, które będą musiały płacić za informacje geologiczne oraz zatwierdzanie dokumentacji (ta opłata wzrasta z 200 zł do 5000 zł!). Zmiany legislacyjne mogą doprowadzić też do wydłużenia procesu przygotowania inwestycji budowlanych. W opinii ZMP, autorzy projektu przewidują rozwiązania mogące kolidować z przepisami UE, Kodeksem Spółek Handlowych, Kodeksem Pracy i innych ustaw.
Zarząd Związku postanowił nie opiniować jeszcze na tym posiedzeniu otrzymanego kilka dni temu projektu Prawa oświatowego. Zwrócono uwagę na nie do zaakceptowania tempo wprowadzanych zmian.
Przedstawiciele miast zasiadający w Zarządzie ZMP podjęli uchwałę w sprawie przyznania medalu honorowego Związku Elite Cakule, dyrektorowi ds. programów międzynarodowych z Norweskiego Związku Władz Lokalnych i Regionalnych (KS), dzięki której ZMP zrealizował z sukcesem trzy duże projekty ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego.
Podczas posiedzenia Zarządu we Wrocławiu poruszono również sprawę wdrażania środków europejskich. Według danych MR przedstawionych na sejmowej Komisji Finansów Publicznych w dniu 13 września, aktualny poziom wdrażania funduszy unijnych z perspektywy lat 2014–2020 ma certyfikację kwalifikowalności wydatków na poziomie 1 proc., w 3 województwach wynosi ona 0 proc. (dane z początku września), a za chwilę skończy się 3 rok z perspektywy unijnej 2014-2020! MR oficjalnie komentuje, że w związku z Brexitem, te województwa, które mają najmniejszą kontraktację i certyfikację, stracą najwięcej, jeśli dojdzie do rewizji budżetu. Zarząd ZMP postawił poruszyć ten temat na najbliższym posiedzeniu KWRiST.

Joanna Proniewicz

rzecznik prasowy ZMP