Żary, położone pomiędzy dwoma dopływami Odry: Bobrem i Nysą Łużycką, są jednym z największych ośrodków gospodarczych i kulturalnych na południu województwa lubuskiego. Mieszka tu ponad 39 tys. osób. Są czwartym co do wielkości miastem w województwie, po Gorzowie Wielkopolskim, Zielonej Górze i Nowej Soli.
Nazwa „Zara” (odnosząca się najprawdopodobniej do niewielkiego, niezależnego plemienia słowiańskiego) pojawia się po raz pierwszy w 1007r. w kronice Thietmara. W owym czasie za panowania Bolesława Chrobrego, ziemia żarska wraz z Łużycami została przyłączona do Polski. Miasto lokowano na prawie magdeburskim ok. 1260r. Burzliwa historia ziem pogranicza śląsko -łużyckiego sprawiła, że Żary nader często zmieniały przynależność państwową. Obejmowali nad Żarami zwierzchnictwo Piastowie śląscy (do 1364r.), królowie czescy (do 1635r.), elektorowie sascy (do 1815r.), władcy Prus.
W wieku XIX Żary stały się prężnym ośrodkiem przemysłowym. Szczególną rolę odgrywały zakłady włókiennicze, w których pracowało 50 proc. wszystkich zatrudnionych w przemyśle. W czasie II wojny światowej Niemcy przenieśli do Żar oddział zakładów lotniczych Focke-Wulf. W kwietniu 1944 r., po alianckim nalocie, legła w gruzach część zabudowy starego miasta. W lutym 1945r. do Żar wkroczyły wojska Armii Czerwonej. Na mocy traktatu poczdamskiego miasto powróciło do Polski. Wojna radykalnie jednak przerwała długi etap powodzenia ekonomicznego i zarazem wprowadziła Żary w nową rzeczywistość polityczną. Okres Polski Ludowej to przede wszystkim próby podnoszenia miasta ze zniszczeń wojennych, odbudowa potencjału ludzkiego i organizacja przemysłu.
Obecnie Żary, będące stolicą powiatu, są ponownie miastem przemysłowym z dużymi fabrykami, w których istotną rolę odgrywa dziś zarówno kapitał zagraniczny (np. Swiss Krono, Saint-Gobain, Valmet sp. z o.o., Pol-Orsa, SYNCREON sp. z o.o., Multimon, Orsat, Sage), jak i pochodzenia polskiego (Hart SM, Relpol, Chroma, Poli-Eco, Magorex, PKS S.A.). Około 4,5 tys. małych i średnich firm prywatnych jest związanych głównie z działalnością usługową i handlową. Duży wpływ na rozwój gospodarczy Żar ma położenie w pasie przygranicznym. W pobliżu miasta (20-40 km) znajdują się polsko-niemieckie przejścia graniczne w Olszynie, Łęknicy, Przewozie i Zasiekach oraz kolejowe przejście w Forście.
Żary są również miejscem atrakcyjnym dla turystów. Prawie 1000-letnia historia miasta pozostawiła wiele cennych zabytków. Do najciekawszych z nich należą: zamek Dewinów – Packów Bibersteinów, pałac Promnitzów, park geometryczny z pałacem ogrodowym i Błękitną Bramą, Rynek wraz z odrestaurowanym Ratuszem i kamienicami z XVII-XIX w., kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, kościół p.w. Św. Piotra i Pawła, budynek nadintendentury, willa przy ul. Wrocławskiej 11, mury obronne z basztami, zabudowa miejska. Przez miasto przebiega wiele malowniczych szlaków rowerowych i pieszych.
Żary są największym miastem w polskiej części Łużyc, która rozciąga się od Bogatyni do Gubina, i w pełni zasługują na miano stolicy polskich Łużyc.
„Inne były Żary dawniej, inne są dziś. Różni je skala przedsięwzięć i wyzwań, jakie stawiają przed nimi nowe czasy. Wspólną nicią wiążącą przeszłość z teraźniejszością jest ciągłe dążenie mieszkańców do poprawy własnego bytu i otoczenia, kreowanie przestrzeni miejskiej tak, by pozostawić po sobie pamiątkę na miarę tych, które przez ponad 750 lat istnienia miasta zostawiali jego dawni mieszkańcy.” (Żary – Tam, gdzie przeszłość nie milknie, Konopnicka Małgorzata)
Więcej informacji o mieście: https://www.zary.pl/
