Prezes Związku Miast Polskich Zygmunt Frankiewicz podsumowując działania ZMP w minionej kadencji przypomniał, że w latach 2016-18 samorządowcy musieli skupić się przede wszystkim na obronie przed niekorzystnymi zmianami w prawie, dotykającymi samorząd terytorialny.
- Gdyby weszły w życie bez naszych interwencji takie ustawy, jak ta o RIO czy o jawności życia publicznego, moglibyśmy mówić o samorządzie terytorialnym w czasie przeszłym - mówił prezydent Gliwic. - Mamy do czynienia z recentralizacją państwa, następuje demontaż samorządności.

Wśród przykładów potwierdzających tę tezę Z. Frankiewicz wymienił m.in. deklarowane odsunięcie samorządu od organizacji wyborów, odebranie samorządowcom prawa do trzeciej kadencji, czy obniżenie o 20% dochodów prezydentów, burmistrzów i wójtów - bez podania racjonalnych argumentów i powodów. - To coś niebywałego - mówił prezes. Podkreślił jednak, że projektowane zapisy stanowiące największe zagrożenie dla samorządności udało się powstrzymać. Było to możliwe dzięki współpracy korporacji samorządowych. - Kiedy mówimy jednym głosem, jesteśmy silni. To samo dotyczy Związku Miast Polskich - mówił.- Idą trudne czasy, więc apeluję do środowiska samorządowego o solidarność. Bez tego samorząd terytorialny za jakiś czas może być jedynie sympatycznym wspomnieniem.

Delegaci z miast zebrani w Poznaniu przyjęli Tezy programu działania ZMP w VIII kadencji. Wśród priorytetów legislacyjnych znalazło się m.in. działanie na rzecz korzystnych dla miast, systemowych rozwiązań w zakresie finansów jednostek samorządu terytorialnego, w tym przywrócenie zasady rekompensowania powodowanych zmianami ustawowymi ubytków w dochodach własnych, a także doprowadzenie do uwzględniania w budowaniu systemu finansów lokalnych standardów wykonywania usług publicznych (dotyczy to zwłaszcza oświaty i zadań zleconych). Miasta zamierzają ponadto podjąć starania o wprowadzenie podatku od wartości nieruchomości gruntowych i części samorządowych podatku PIT oraz o zwrot podatku VAT od inwestycji publicznych. Będą dążyć do wyegzekwowania zasady jedno miasto – jeden gospodarz, wzmacniania mechanizmów rozwoju miejskich obszarów funkcjonalnych, a także chcą doprowadzić do nowelizacji ustawy o pracownikach samorządowych.
Delegaci zaplanowali także działania prowadzące do zmian ustrojowych. Powinny one zmierzać przede wszystkim do naprawy tego, co zepsuto podczas 29 lat funkcjonowania samorządu terytorialnego, jak również do modernizacji ustroju tam, gdzie od lat Związek formułuje jasne wnioski i postulaty. Dotyczą one zwłaszcza przywrócenia jednomandatowych okręgów wyborczych, zniesienia zakazu łączenia mandatu samorządowego z mandatem senatora oraz przywrócenia samodzielności JST w zakresie zadań własnych (klauzula generalna w ustawach ustrojowych: ustawa wyznacza ramy prawne; o sposobie wykonywania zadania w tych ramach decydują organy JST, a nie rozporządzenia).
Poza tym przedstawiciele miast postanowili w obecnej kadencji dalej pracować nad wzmocnieniem reprezentacji w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz aktywnym udziałem przedstawicieli miast w innych gremiach opiniotwórczych. Związek będzie wspierał poszerzanie współpracy między miastami, a także wzmacniał współpracę międzynarodową miast (przekazywanie doświadczeń sąsiadom z Ukrainy, Białorusi, Bałkanów i państw kaukaskich).

Wzmacnianie środowiska samorządowego i obrona dorobku polskiej decentralizacji - to ważne punkty w programie działania ZMP na ten rok. Szczególnie ważna data w tym roku to 4 czerwca i I Zjazd Samorządnej Rzeczpospolitej, na który zaprosił wszystkich polskich samorządowców do Gdańska tuż przed śmiercią zamordowany w styczniu Paweł Adamowicz. Druga ważna data to 1 maja - a więc 15. rocznica członkostwa Polski w UE. Jacek Karnowski, prezydent Sopotu zachęcał w Poznaniu burmistrzów i prezydentów miast do włączenia się w kampanię organizowaną przez Gliwice, Warszawę i Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot, która ma przypomnieć Polakom, że nasz kraj to część Unii Europejskiej. - Chcemy przez tą kampanię sprawić, by frekwencja w wyborach do Parlamentu Europejskiego był wysoka. Budowanie społeczeństwa obywatelskiego to nasz obowiązek - przekonywał J. Karnowski. W związku z przygotowaniami do obchodów tej ważnej rocznicy delegaci zgromadzeni w Poznaniu przyjęli Deklarację, w której czytamy: „1 maja będziemy radośnie świętować 15. rocznicę powrotu do wolnej Europy, a 26 maja weźmiemy udział w wyborach do Parlamentu Europejskiego, od wyniku których będzie zależeć nasza wspólna, polska i europejska, przyszłość".

Podczas poznańskiego spotkania wielokrotnie padało stwierdzenie, że realizacja tych wszystkich zamierzeń będzie możliwa tylko przy dalszym wzroście profesjonalizmu działań Związku, co z kolei wymaga jak najszerszego udziału przedstawicieli miast w podejmowanych działaniach. Polskie samorządy, w tym zwłaszcza miasta, potrzebują silnej reprezentacji. Będzie ona tym silniejsza, im bardziej solidarnie i aktywnie miasta będą budować swój Związek, współkształtować jego struktury i relacje zewnętrzne. Obecnie Związek Miast Polskich notuje wzrost zainteresowania jego działalnością. Wyraża się on powrotami w poczet członków miast, które wcześniej z członkostwa zrezygnowały (np. Wrocław czy Białystok), a także przystępowaniem do ZMP nowych miast.

Pierwszego dnia Zgromadzenia Ogólnego delegaci przyjęli sprawozdania Zarządu z działalności Związku w 2018 roku i w VII kadencji, sprawozdanie z wykonania budżetu, udzielili absolutorium ustępującemu Zarządowi i Komisji Rewizyjnej i przyjęli budżet Związku na 2019 rok. Wybrali ponadto nowe władze ZMP. Prezesem ponownie został wybrany Zygmunt Frankiewicz, wiceprezesami - Krzysztof Żuk, prezydent Lublina i Paweł Osiewała, prezydent Sieradza. Na sekretarza wybrano Krzysztofa Kosińskiego, prezydenta Ciechanowa. Cały skład Zarządu oraz KR - tutaj.

Zgromadzenie Ogólne Związku Miast Polskich, oprócz dorocznych czynności statutowych, jest okazją do przedyskutowania w szerszym gronie wielu ważnych dla samorządów i miast członkowskich tematów, w tym zwłaszcza spraw legislacyjnych. 6 marca, drugiego dnia obrad, delegaci będą dyskutować na temat planowania rozwoju przestrzeni miejskich oraz wyzwań środowiskowych, takich jak odpady, smog i klimat. Będą także mieli okazję do dyskusji na temat możliwości rozwoju miast w kontekście rosnących obciążeń finansowych, zwłaszcza w oświacie. (epe)