Pierwszy ze środowych paneli dotyczył porozumienia „Ciepło i prąd z odpadów komunalnych”, które chcą zawiązać wspólnie ze Związkiem Miast Polskich takie podmioty jak m.in.: Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie (IGCP), Polski Fundusz Rozwoju (PFR), Krajowa Izba Gospodarki Odpadami (KIGO), Bank Ochrony Środowiska (BOŚ).
Od lat ZMP walczy o zwiększenie wykorzystania frakcji „nadsitowej” jako odnawialnego paliwa (RDF) do produkcji energii cieplnej i elektrycznej. Stan lokalnego ciepłownictwa w wielu miastach wymaga pilnej modernizacji źródeł ciepła, a obecny kryzys energetyczny wymusza pilne przestawienia się na inne paliwa, co sprzyja konieczności podjęcia szybkich działań w tym zakresie. Średnia europejska dla energii z odpadów to ok. 20%, a w Polsce do tej pory to tylko 8%. Nasz kraj zatem wyraźnie odbiega i jest niedofinansowany, jeśli chodzi o instalacje do termicznej obróbki odpadów w porównaniu z innymi państwami UE.
Potrzebne są zmiany prawne, środki finansowe i program wsparcia przedsięwzięć lokalnych. Należy stworzyć model finansowania (własny system dotacyjny), który podniósłby szanse rozwiązania tego problemu. W panelu wzięli udział: Marcin Borek, dyrektor Departamentu inwestycji samorządowych w PFR, Tomasz Uciński, prezes KIGO oraz przedstawiciele BOŚ, a także reprezentanci miast – prezydent Gliwic – Andrzej Neumann, prezydent Starachowic – Marek Materek, przewodniczący RM Rzeszowa – Andrzej Dec.
Brak zmian w tym zakresie związany jest dodatkowo z tym, że przedsiębiorstwa ciepłownicze często obawiają się zmian, a prezydenci i burmistrzowie oprócz tego, że nie mają odpowiednich środków finansowych na takie inwestycje, to jeszcze muszą zmagać się dodatkowo z protestami mieszkańców, ponieważ spalanie odpadów budzi negatywne reakcje społeczne, o czym przekonał się niedawno Olsztyn. Mówił o tym Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP.
Samorządy w Polsce zmagają się wciąż z zagospodarowaniem odpadów komunalnych, a spalanie ich powiązane z wytwarzaniem ciepła i energii elektrycznej pozwoli na „ustrzelenie dwóch gołębi jedną kulą” - zwracał uwagę Marcin Borek z PFR. Niezwykle ważne jest powstanie w Polsce odpowiedniej liczby równomiernie rozmieszczonych instalacji spalania odpadów, żeby zapewnić im paliwo (niezbędny wsad) i uniknąć wysokich kosztów transportu. Powinny one powstawać najlepiej w ośrodkach, które mają jeszcze niezmodernizowane ciepłownie na węgiel. Inwestycje takie można realizować w oparciu o PPP (Olsztyn, Poznań) czy spółki celowe. Jego zdaniem, niezbędne jest podnoszenie świadomości społecznej w kwestii spalania odpadów.
Samorządowcy podkreślali w dyskusji, że nie tylko brakuje środków na takie przedsięwzięcia, ale też niezwykle ważne dla władz lokalnych jest to, aby system był bardziej przewidywalny, co pozwoliłoby na bardziej racjonalne decyzje.
Z kolei podczas panelu URBAN ECO-FUTURE/EKO-PRZYSZŁOŚĆ MIEJSKA, zastępca prezydenta Ostrowa Wielkopolskiego, Mikołaj Kostka i były wiceprezydent Rudy Śląskiej, Krzysztof Meyer pokazali doświadczenia swoich miast w budowie zintegrowanego podejścia i stałego zaangażowania różnych podmiotów i środowisk we współdziałanie na rzecz stanu środowiska miejskiego. Więcej w załączonych prezentacjach.
O tym, jak zieloną przyszłość rozwijają miasta przemysłowe, opowiedzieli przedstawiciele miast: Jarosław Górczyński, prezydent Ostrowca Świętokrzyskiego, Marek Materek, prezydent Starachowic oraz Jolanta Kowalewska z UM Stalowa Wola. To miasta Centralnego Okręgu Przemysłowego, które budują swój rozwój, z jednej strony wykorzystując potencjał i tradycje przemysłu ciężkiego, samochodowego, chemicznego itp., z drugiej tworząc nowoczesne programy i zintegrowane strategie ochrony i modernizacji środowiska naturalnego. Reprezentanci miast mówili o wyzwaniach związanych z zieloną przyszłością swoich miast oraz o dobrych praktykach, które zostały już zrealizowane.
W trakcie panelu GREEN CITIES – ZIELONA TRANSFORMACJA MIAST, Michał Piwowarczyk, zastępca dyrektora Departamentu PPP w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, przedstawił prezentację na temat tego, jakie środki pozostają do dyspozycji miast z Krajowego Planu Odbudowy na realizację zielonych przedsięwzięć. Zadania związane z wdrażaniem KPO w zakresie inwestycji na rzecz kompleksowej zielonej transformacji miast zlecono bowiem Departamentowi PPP, który podjął już współpracę z interesariuszami tej części KPO (pre-komitet monitorujący). Uczestnicy panelu mogli zapoznać się ze szczegółowymi informacjami na temat Instrumentu Zielonej Transformacji Miast (IZTM), który oferuje pożyczki (z możliwością całkowitego umorzenia) o wartości 2 800 mln euro, w otwartym naborze aż do wyczerpania środków, na minimum 344 przedsięwzięcia (więcej w załączonej prezentacji). W przygotowania do efektywnego wykorzystania tych narzędzi zaangażował się także METREX, z udziałem Wrocławia ze strony polskiej.
Natomiast w panelu W STRONĘ EKO-TURYSTYKI Bartosz Romowicz, burmistrz Ustrzyk Dolnych i Arkadiusz Nowalski, burmistrz miasta Sejny pokazali swoje wizjonerskie pomysły na transformacje swoich miast (prezentacje w załączeniu).
W środę 29 czerwca na nasze stoisko zaprosiliśmy też media na briefing prasowy, aby wspólnie z ekspertami z MFiPR, PFR, KIGO, BOŚ przekazać im informacje dotyczące finansowania zielonych miast i ochrony środowiska miejskiego.
Więcej w następnym wydaniu „Samorządu Miejskiego”.
