Przyłączając się do wniosków miast polskich, w imieniu ich mieszkańców, Zarząd Związku Miast Polskich apeluje o przekazanie środków finansowych uzyskanych przez Skarb Państwa ze sprzedaży uprawnień do emisji gazów cieplarnianych do atmosfery w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami („ETS”) na rozwój sektora ciepłowniczego. Polskie ciepłownictwo należy do jednego z najbardziej rozbudowanych systemów ciepłowniczych w Europie, obsługując miliony mieszkańców zasobów, komunalnych, spółdzielczych i czynszowych.
W piśmie (w załączeniu) szef Związku zwraca uwagę m.in., że niestety sektor ten z roku na rok pogrąża się w coraz większym kryzysie:
„Coraz ostrzejsze standardy emisji gazów cieplarnianych oraz rosnące koszty zakupu paliw i uprawnień do emisji CO2 powodują, że działalność wielu przedsiębiorstw ciepłowniczych przynosi straty, przez co nie są one w stanie nie tylko przeprowadzić niezbędnych\inwestycji i modernizacji, ale nawet realizować bieżących zobowiązań. Utrata płynności finansowej i realne widmo upadłości miejskich ciepłowni stanowi poważne zagrożenie dla mieszkańców przyłączonych do sieci ciepłowniczych, placówek publicznych (takich jak szpitale czy szkoły), przedsiębiorstw oraz innych podmiotów korzystających z ciepła systemowego. Należy zauważyć, że ciepłownictwem systemowym objęte jest ponad 40% polskich gospodarstw domowych i liczne instytucje publiczne.
(...)
W obliczu aktualnej sytuacji ekonomicznej polskich ciepłowni konieczne jest niezwłoczne podjęcie działań i przeznaczenie znacznych środków finansowych na modernizację ciepłownictwa systemowego. Środków, które są w posiadaniu państwa polskiego i są na to przeznaczone.
(...)
Rentowność oraz zdolność finansowa przedsiębiorstw ciepłowniczych spada z roku na rok. Systemy ciepłownicze w małych i średnich miastach nie są efektywne w rozumieniu ustawy o efektywności energetycznej, co uniemożliwia im uzyskanie dotacji i preferencyjnych pożyczek. Brak własnych środków finansowych przy jednoczesnym braku możliwości uzyskania pomocy publicznej utrudnia ciepłowniom dokonanie transformacji technologicznej.
(...)
Transformacja sektora ciepłowniczego wymaga ogromnego nakładu finansowego. Zgodnie z raportem Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie potencjalne koszty dostosowania ciepłownictwa systemowego do wyzwań, jakie stoją przed tym sektorem, wynoszą od 42 do 71 mld zł, co daje ok. 4,7-7,9 mld zł rocznie.
(...)
Zgodnie z art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, stanowiącej implementację dyrektywy ustanawiającej system EU ETS7, środki uzyskane ze sprzedaży w drodze aukcji uprawnień do emisji stanowią dochód budżetu państwa.
(...)
System ETS wyraźnie zakłada, że minimum połowa środków, jakie Polska otrzymuje ze sprzedaży uprawnień do emisji, powinna zostać przeznaczona na wsparcie energetyki, w tym między innymi sektora ciepłownictwa, umożliwiając jej transformację.
Pomimo, że Polska jest jednym z czołowych emitentów CO2 w Europie, a tym samym najbardziej odczuwa bardzo wysoką cenę uprawnień, jest również największym beneficjentem środków przyznanych w ramach systemu ETS. Łączny przychód ze sprzedaży, w drodze aukcji, uprawnień do emisji CO2 dla wszystkich państw członkowskich w 2020 r. wyniósł ok. 19 mld EUR. Polska otrzymała 3,16 mld EUR. Dla porównania, Wielka Brytania otrzymała 2,69 mld, Niemcy 2,66 mld, Włochy 1,29 mld, a Hiszpania 1,24 mld EUR.
W 2021 r. w ramach środków uzyskanych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 Polska otrzymała 5,6 mld EUR. Eksperci szacują, że w 2022 r. kwota ta będzie jeszcze wyższa. Przychód ze sprzedaży uprawnień do emisji w ramach przeprowadzonej pierwszej w 2022 r. aukcji wyniósł 214,5 mln EUR (ok. 965 mln zł).
(...)
Ciepłownictwo systemowe jest uważane za najbardziej efektywny i niskoemisyjny system wytwarzania ciepła. Pozwala na ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa i niskich cen dostawy. Rozwój ciepłownictwa systemowego został uznany za strategiczny projekt w ramach celu szczegółowego „Rozwój ciepłownictwa i kogeneracji” w ramach Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. Dokument zakłada, że do 2030 r. 70% gospodarstw domowych w gminach miejskich będzie przyłączone do sieci ciepłowniczych, co oznacza ok. 1,5 mln więcej gospodarstw domowych zasilanych przez ciepłownictwo systemowe w porównaniu z 2018 r.
(...)
Tylko dzięki rozwojowi ciepłownictwa systemowego jesteśmy w stanie osiągnąć pośrednie cele europejskie do 2030 r., jak i główny cel, jakim jest neutralność klimatyczna w 2050 r.”
W załączeniu odpowiedź MKiŚ z dnia 15 marca br.
