Narzędzie wsparcia procesu podejmowania decyzji prezentuje dane (152 wskaźniki w 48 podobszarach), które pozwalają na dokonanie syntetycznej oceny potencjału społeczno-ekonomicznego swojej gminy na przestrzeni czasu oraz w porównaniu z innymi gminami o podobnej funkcji w strukturze osiedleńczej kraju.

Instrument ten służy zatem nie do oceny wartości samych bezwzględnych danych, ale do porównania ich z tym, co dzieje się w innych, podobnych jednostkach samorządu terytorialnego, stanowiących grupę porównawczą. Nie jest to również ocena w sensie formalnym, ale jedynie punkt wyjścia do analizy, która ma pokazać swoisty układ odniesienia na tle grupy porównawczej gmin o podobnej charakterystyce. Taka konstrukcja MRL sprawia, że może on skutecznie pomagać i wspierać władze i mieszkańców w procesie przygotowania oraz podejmowania decyzji, przede wszystkim tych o charakterze strategicznym.

Zastosowanie MRL w 3 obszarach:

1. Diagnostycznym - MRL jest narzędziem diagnostycznym, które dostarcza dane pomocne przy przygotowaniu strategii, planów, programów i projektów.

2. Monitoringu i ewaluacji – dzięki corocznej aktualizacji danych przez ZMP, narzędzie to będzie mogło być wykorzystywane do ewaluacji opracowanych strategii, planów, programów i projektów (oceny ich oddziaływania na podstawowe aspekty rozwoju jednostki samorządu terytorialnego). 

3. Raportowanie - dostarcza danych do wykorzystania przy sporządzaniu, wymaganego ustawowo, „Raportu o stanie gminy” poprzez wskazanie, jak kształtują się poszczególne elementy wpływające na rozwój danej JST na tle grupy porównawczej.

Monitor Rozwoju Lokalnego jest dostępny na stronie www.monitorrozwoju.pl. Monitor Rozwoju Lokalnego został przygotowany w ramach projektu „Monitoring rozwoju lokalnego na poziomie miejskim i wewnątrzmiejskim”, sfinansowany przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020, we współpracy z Instytutem Rozwoju Miast i Regionów.

Monitor Rozwoju Lokalnego, jest narzędziem do analiz, które służy do przygotowania diagnozy stanu gminy, a także do oceny mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń (specjalistyczna forma analizy SWOT). W trakcie przygotowania Monitora Rozwoju Lokalnego analizie poddano wiele aspektów, które mają decydujący wpływ na rozwój jednostki samorządu terytorialnego. Zrównoważony rozwój obejmuje trzy wymiary: gospodarczy, społeczny i środowiskowo-przestrzenny. W ramach każdego z nich można wyodrębnić do analizy od 3 do 5 obszarów, które charakteryzują główne sfery funkcjonowania gminy. Wyodrębniono łącznie 12 takich obszarów. Obszary te z kolei są podzielone na podobszary (od 2 do 5), których jest razem 48. Podobszary są charakteryzowane przez wybrane wskaźniki. MRL wykorzystuje do analizy sytuacji w JST 152 wskaźniki, które opierają się na danych pochodzących ze statystyki publicznej. Dzięki takiemu podejściu jest możliwa analiza hierarchiczna - od poziomu ogólnego, poprzez najistotniejsze sfery życia gminy, aż po zagadnienia szczegółowe. Pozwala to zarówno na spojrzenie syntetyczne, jak również bardzo analityczne.

Monitor Rozwoju Lokalnego pozwala na analizę poszczególnych wskaźników zarówno syntetycznych, jak i indywidualnych zawsze na tle grupy porównawczej. Grupę tę stanowią gminy o podobnej funkcji w strukturze osiedleńczej kraju, a zatem o podobnych uwarunkowaniach rozwojowych. Grupy porównawcze wydzielono na podstawie opracowania zrealizowanego w Komitecie Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk przez profesorów - Przemysława Śleszyńskiego i Tomasza Komornickiego, które miało na celu monitorowanie planowania przestrzennego. Grupa porównawcza stanowi punkt odniesienia. Umożliwia pokazanie stanu danej gminy na tle swoistego „rynku”, który stanowią pozostałe gminy z grupy porównawczej. Profesorowie P. Śleszyński i T. Komornicki wydzielili 10 funkcjonalnych grup gmin. Na ten podział Związek Miast Polskich nałożył siatkę podziału gmin na poszczególne ich typy (miasta na prawach powiatów, gminy miejskie, gminy miejsko-wiejskie, gminy wiejskie). W ten sposób uzyskano 24 grupy porównawcze o liczebności od 10 do 491 jednostek. Taka liczebność grup pozwala na poprawne stosowanie wielkości statystycznych (średnia, mediana, odchylenie standardowe itp.).

Jednym z najważniejszych sposobów prezentacji tych wskaźników syntetycznych, jak i indywidualnych, jest wykres na osi XY. Pozwala on zarówno na ocenę wartości wskaźnika uzyskanej przez gminę w stosunku do średniej wartości wskaźnika w grupie porównawczej w badanym roku, jak i jego wzrostu (również w stosunku do grupy porównawczej) uzyskanego w ciągu ostatnich 5 lat.

Poszczególne wskaźniki zarówno syntetyczne, jak i indywidualne, są prezentowane w formie wykresów słupkowych, wykresu XY oraz w zestawieniach tabelarycznych. Dodatkowo wskaźniki syntetyczne (wymiarów i obszarów) są przedstawione na wykresach radialnych.

Kontakt:
Sylwia Kluczyńska
Kierownik Systemu Analiz Samorządowych
Związku Miast Polskich
sylwia.kluczynska@zmp.poznan.pl
+48 61 633-50-57
kom. 601 554 912