W stanowisku ZMP postuluje, aby ubytki w dochodach własnych JST, powodowane przez zmiany ustawowe były samorządom rekompensowane. Wymaga tego przestrzeganie konstytucyjnej zasady adekwatności środków do zakresu zadań, ale także deklarowana przez rząd chęć utrzymania zdolności rozwojowych polskich samorządów.

Obrona finansów miast

To m.in. reakcja na projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw. Ten najnowszy projekt ustawy wprowadzający kolejne zmiany w ustawie PIT w warunkach pandemii wzbudził szczególne rozgoryczenie, gdyż został tak skonstruowany, że powoduje ubytki szacowane na 1,4 mld zł rocznie tylko w sektorze samorządowym. Wcześniej wprowadzane zmiany zawierały pozory sprawiedliwości, ponieważ ich skutki dotyczyły obu sektorów (choć rząd rekompensował sobie „swoje” ubytki np. wzrostem akcyzy, a samorząd takich możliwości nie ma). Tym razem skutki są tylko dla samorządu, dlatego Zarząd ZMP stanowczo domaga się ich pełnej rekompensaty.

„Samo tylko zwiększenie zdolności kredytowej samorządu – oczywiście ważne w tym trudnym czasie – nie wystarczy, ponieważ kredyty drożeją, a spłacać je będą musiały przyszłe pokolenia. Tym niemniej ponawiamy postulat strony samorządowej o rozluźnienie reguły wydatkowej na kolejne dwa lata – bez tego poziom wydatków inwestycyjnych w wielu miejscach spadnie, przez co zmniejszy się zdolność wykorzystania środków zewnętrznych, zwłaszcza ze źródeł Unii Europejskiej.” – czytamy w stanowisku.

Przedstawiciele miast zwracali uwagę, że projekt stanowi niebezpieczny przykład klasycznego klientyzmu – rząd oferuje pieniądze w różnych programach, o które JST mogą występować, ale równocześnie zmniejsza ich dochody. Oprócz negatywnego stanowiska planowane są także inne działania. ZMP ma zamiar wykorzystać wszystkie możliwe formalne drogi, aby powstrzymać wprowadzenie rozwiązań krzywdzących samorządy miejskie. - Naszym pierwszym obowiązkiem jest obrona miast – deklarował Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP. Z danych MF wynika, że dochody bieżące JST w I półroczu 2020 r. wzrosły rok do roku o 2,8 mld zł, podczas gdy wydatki bieżące w tym samym ujęciu zanotowały wzrost o 5,3 mld zł. Po pół roku spadek nadwyżki operacyjnej w stosunku do I półrocza poprzedniego roku wynosi 2,5 mld zł i dotyczy w zdecydowanej większości dwóch kategorii JST - miast na prawach powiatu oraz gmin miejskich.

Poparcie i własne propozycje - gospodarka odpadami

Kolejnym stanowiskiem przyjętym przez Zarząd Związku było stanowisko w sprawie dalszej budowy systemu zagospodarowania odpadów komunalnych, w którym dobrze oceniono ogłoszone w sierpniu br. założenia dalszych reform, przedstawione przez ministra Jacka Ozdobę. Propozycje te w opinii reprezentantów miast, choć nie obejmują jeszcze wszystkich niezbędnych działań, stwarzają szansę na zrobienie zasadniczego kroku w kierunku wprowadzenia rozwiązań systemowych. Związek deklaruje udzielenie ministrowi wsparcia w niezbędnym zakresie, mając nadzieję, że taka sama będzie postawa nie tylko wspierających resort ekspertów ale także innych instytucji, biorących udział w procesie legislacyjnym.

Zarząd popiera zapowiedziany przez ministra kierunek zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ale dodatkowo proponuje zmiany w nowelizacji dotyczące np. nieruchomości niezamieszkanych. Postuluje ponadto konkretne rozwiązania problemów: zagospodarowania frakcji energetycznej, braku rynku surowców wtórnych oraz rozszerzonej odpowiedzialności producentów.

Wątpliwości wokół Funduszu Dróg Samorządowych i cyfryzacji

Uzgodniono, że w kwestii projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw, który jest kolejną już próbą rozwiązania problemu hulajnóg na ulicach miast, zostanie podjęte wspólne stanowisko z Unią Metropolii Polskich. Wątpliwości dotyczą m.in.: uregulowania prędkości poruszania się hulajnóg na chodnikach i sposobów ich pozostawiania oraz terminów przejściowych wejścia w życie przepisów.

Zarząd ZMP warunkowo pozytywnie odniósł się do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych, który ma umożliwić 18 miastom wojewódzkim dostęp do środków (obwodnice). Pojawiły się jednak wątpliwości interpretacyjne dotyczące dostępu dla wszystkich miast do finansowania, dlatego ostatecznie pozytywną opinię uzależniono od ich wyjaśnienia.

Członkowie Zarządu dyskutowali również na temat projektu „Deklaracji współpracy Ministerstwa Cyfryzacji oraz samorządów wojewódzkich i lokalnych, dekalog wyzwań cyfrowych na lata 2020-2023”. Problemem są zbyt ogólne zapisy, które przełożone potem na szczegółowe, mogą przynieść JST więcej zagrożeń niż dobrodziejstw, nie wspominając o kosztach. Niepokój samorządowców z miast wzbudza pełna centralizacja cyfryzacji. Zarząd postanowili spotkać się w tej sprawie z przedstawicielami resortu cyfryzacji, aby uzyskać więcej informacji na temat roli JST (obowiązkach i kosztach) w tej dziedzinie.

Zarząd ZMP wyraził poparcie dla senackiego projektu ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim.

Na początku posiedzenia pokazano premierę filmu „1990. Narodziny samorządu”. 

Zarząd ZMP przyjął także w poczet miast członkowskich ZMP Podkowę Leśną jako 333 miasto.

Joanna Proniewicz, rzecznik prasowy ZMP