Uwagi Związku Miast Polskich i Unii Metropolii Polskich
do ustawy z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta RP zarządzonych w 2020 r.
w brzmieniu przekazanym do Senatu (druk nr 99)

Związek Miast Polskich i Unia Metropolii Polskich w pełni popierają zamiar wprowadzenia w Polsce w większej niż dotąd skali głosowania korespondencyjnego oraz głosowania internetowego w orga­nizowanych w naszym kraju wyborach i referendach.

Wprowadzenie tych rozwiązań musi być dobrze zaprojektowane i przygotowane, z zapewnieniem przestrzegania konstytucyjnych zasad równości, tajności, powszechności i bezpośredniości.

W przypadku głosowania korespondencyjnego mamy już w polskich miastach i gminach oraz orga­nach wyborczych konkretne doświadczenia praktyczne, które można konstruktywnie wykorzystać przy poszerzeniu dostępności tej formy głosowania. Obecna sytuacja jasno dowodzi, że szybkie jej wprowa­dzenie pozwoli uniknąć problemów, z jakimi mierzymy się obecnie.

Więcej trudności może nastręczyć głosowanie przez internet, dlatego prace nad nim wymagają głębszego namysłu. Przy dobrym jego zaprojektowaniu i przygotowaniu może ono w przyszłości stać się ważną alterna­tywą dla wielu wyborców, którzy w dniu głosowania będą w podróży albo w sytuacji, w której nie będą mogli głosować osobiście. Jest to ważne zwłaszcza dla wyborów samorządowych, w których ze względów obiek­tywnych część wyborców nie może uczestniczyć osobiście.

Związek Miast Polskich i Unia Metropolii Polskich są gotowe uczestniczyć w tych pracach i natychmiast udostępnić doświadczenia i ekspertów z miast członkowskich. Umożliwi to skrócenie przygotowań do niezbędnego minimum.

* * * * *

Zawarta w senackim druku 99 ustawa, uchwalona przez Sejm 6 kwietnia 2020 r., została przedłożona jako projekt poselski. Podczas jego przygotowania, które – jak powszechnie wiadomo – odbywało się w bardzo krótkim czasie, nie zostały wzięte pod uwagę ważne okoliczności. Bez ich uwzględnienia proponowane powszechne głosowanie korespondencyjne, przeprowadzane przez operatora pocztowego, bez udziału organów wyborczych na wielu etapach ustalonej procedury:

1. nie zapewnia powszechności i tajności głosowania,
2. nie gwarantuje wystarczającej ochrony danych osobowych wyborców,
3. nie eliminuje możliwych nadużyć, np. wykorzystania pakietów wyborczych przez osoby nieuprawnione,
4. nie rozwiązuje wielu problemów organizacyjno-technicznych przy wymienionych w II części opinii czynnościach, które są krytycznie istotne dla jakości głosowania, a tym samym ważności wyborów.
5. nie zapewnia wystarczającej ochrony zdrowia osób uczestniczących w wyborach.

Z tych powodów (omówionych szczegółowo w załączonym pełnym tekście Uwag), które mają zasadnicze znaczenie dla ważności wyborów, nie możemy pozytywnie zaopiniować ustawy zawartej w druku senackim 99.